Strona:PL Balzac - Podróż do Polski.djvu/71

lek, to nie bagatela. Ale, jeżeli pierwotna cena byłaby np. 10 franków, a koszta transportu wynosiłyby 20 franków (podają jakieś cyfry by objaśnić moje rozumowanie), jeżeli tedy tram wypada po trzydzieści franków, chodzi o wiadomość, co warte jest w Paryżu sześćdziesiąt tysięcy sztuk dębiny trzydziestu stóp długości (z ociosaniem), które dałyby sześćdziesiąt tysięcy tramów po dwadzieścia stóp i sześćdziesiąt tysięcy progów kolejowych po dziesięć stóp. Gdyby to dało tylko po dwadzieścia franków zysku, toby wynosiło miljon dwieście tysięcy franków.
 Sprawy tego rodzaju nie da się załatwić bez bankiera; dalej, rozumie się samo przez się, że można to uskutecznić tylko częściowo, zacząć od dziesiątej części i przyjąć dwa lata na tę olbrzymią eksploatację, dając rękojmie. Otóż, wiem, że we Francji dąb tych rozmiarów sprzedaje się po sto franków. Powiedz mężowi, że w dyrekcji kolei północnej znajdzie wszystkie możebne informacje, czy to co do frachtu na czterech linjach kolejowych, które łączą się z sobą i biegną od Paryża do Krakowa, czy też co do tranzita i rabatów jakie dają towarzystwa, gdy chodzi o podobną operację.
 Trzeba mi kategorycznej odpowiedzi w tej sprawie, która, gdyby nam dała tylko pięć franków zysku od tramu i dwa franki od progu, wówczas, po pokryciu wszystkich kosztów, stanowiłaby majątek czterystu dwudziestu tysięcy franków. Rzecz warta jest, aby o niej pomyśleć. Otóż, niema wątpliwości co do istnienia sześćdziesięciu tysięcy pni dębowych, a jeszcze mniej co do mojej możności kupienia ich po cenie x; ale wątpię, aby je można było dostać taniej niż po ośm franków; to byłaby ostatnia cena. Ponieważ mówię tylko o pniach a nie o gałęziach, dałoby się może, gdybyśmy się podjęli wycięcia, wykroić stodwadzieścia tysięcy progów z grubych konarów, nie licząc nieprzebranej ilości drzewa na opał. Z Krakowa do Brodów liczą ośmdziesiąt francuskich mil wybornej drogi; w zimie jest sanna. Funkcjonują poczty, oprócz tego konie utrzymywane przez żydów, którzy są inteligentni, śmiali w intere-