Strona:PL Barczewski - Kiermasy na Warmji.djvu/127

 Litwini przed nawróceniem swojem nosili tylko płócienne ubrania i futra, dla tego królewskie podarunki wełniane, które im Jagiełło do chrztu przysyłał tym większą im sprawiały radość.
 Na Warmji tak wiele pola obsiewano lnem, że biskupi, panowie kraju, z braku żywności w latach 1525, 1529, 1625 zakazywać tego musieli, rozporządzając, że na 2 włóki tylko 3 korce, na 3 włóki 4 korce siemienia siać było wolno. Biskup Jan Dantyszek wydał dnia 12. marca 1545 rozkaz, że kto chce siać len musi przynajmniej 10 korcy żyta wysiać. W roku 1766 złagodzono ten rozkaz na korzec od włóki, ale tylko po wsiach wolno było siemię siać, nie na miejskich polach.
 Dopiero okupacja przez Prusaków zmieniła te nakazy i pozwoliła każdemu siać lnu, ile chciał.
 Główna odstawa lnu była do Brunsberka, kamień lnu (40 funtów) kosztował na cierlicy dobrze „tarty“ 6 marek, a klepany 12 marek.
 Procedura lnu w krótkości jest taka:
 Na Warmji siemię sieją w maju — len majowy — lub przed św. Antonim (13 czerwca). Len dojrzewa w sierpniu lub we wrześniu, kiedy główki ma żółte, aż brunatne czas len rwać, rafować, główki suszyć na „górze“ (nad mieszkaniem), knoty pod ścianą, młócić już na adwent siemię do oleju, a sztywny len w wodę 8—14 nocy, z wody na rżysko — miejscami, jak w Rydbachu, bez moczenia tylko na rosę — 2—4 tygodni; kiedy się kruszy i włókno odwstaje — zgrabić, młócić, trzeć na cierlicach i pocieraczkach. Dawniej gromadnie len tarli. Wieczorem po jedzeniu sucharów-surgałów w mleku i świeżych kołaczy bywały wesołe zabawy z tańcem, — zwykle w październiku — kiedy paździora ze lnu spadały. Ztąd też nazwa miesiąca „październik“, jak listopada, kiedy lecą listki z drzewa.
 W zimę poczęto przysuszony przy piecu len klepać ręcznem klepadłem na stojącem klepadle. Nie raz przy suszeniu lnu z nieostrożności ogień powstał.