biuro amerykańskie, uznawszy, że w danym roku będzie nam potrzeba tyle a tyle towarów francuskich, poseła odpowiednie zamówienie do Francyi, zkąd również zamówienia na towary przysyłają do nas. Tak samo też postępują wszystkie inne narody.
— Ale jakże ustanawiacie ceny towarów obcych, skoro nie ma żadnego współzawodnictwa?..
— Każdy naród... — odpowiedział dr. Leete — winien dostarczać innym wyrobów swoich po takiej cenie, po jakiej dostarcza własnym swym obywatelom. W ten sposób, jak pan widzisz, nie grozi nam żadne nieporozumienie. Rzecz jasna, iż w zasadnie żaden naród nie jest obowiązany dzielić się z innym owocami swej pracy, ale wzajemna wymiana towarów korzystną jest dla wszystkich, Kiedy dany naród jest stałym dostawcą pewnych wyrobów względem innego narodu, wówczas obie strony zawiadamiać siebie muszą o wszelkiej ważniejszej zmianie stosunków.
— Cóż jednak bywa wtedy, gdy naród jakiś, posiadający monopol pewnego przyrodzonego, odmówi dostarczenia go innym narodom albo też jednemu z pomiędzy nich...
— Wypadek taki nigdy się jeszcze nie zdarzył, w każdym razie stronie odmawiającej byłby on wyrządził szkodę daleko większą, niż innym... Przedewszystkiem nie wolno okazywać żadnych wyróżnień. Prawo wymaga, iżby każdy naród traktował wszystkie inne na równi pod wszelkimi względami. Zachowanie, o jakiem pan myślisz, wyłączyłoby taki naród ze stosunków z innymi. Nie ma więc powodu frasować się taką możliwością...
— Ale... — odrzekłem — przypuśćmy, iż dany naród, posiadając monopol przyrodzony jakiegoś płodu, którego wywóz przewyższa spożycie, podniesie jego ceny, a
Strona:PL Bellamy - Z przeszłości 2000-1887 r.pdf/119
Ta strona została przepisana.
