Strona:PL Blaise Pascal-Myśli 133.jpg

Ta strona została uwierzytelniona.
DZIAŁ PIĄTY.
291.

W liście O Niesprawiedliwości można pomieścić żarcik o starszych, którzy mają wszystko: „Mój przyjacielu, urodziłeś się z tej strony góry[1]; słuszna jest tedy, aby twój starszy brat wziął wszystko.
Dlaczego mnie zabijasz?

292.

Mieszka z tamtej strony wody.

293.

Dlaczego mnie zabijasz? — Jakże! czyż nie mieszkasz z tamtej strony wody? Mój przyjacielu, gdybyś mieszkał z tej strony, byłbym mordercą i byłoby niegodziwością zgładzić cię w ten sposób; ale, skoro mieszkasz z tamtej strony, jestem zuchem i rzecz jest w porządku.

294.

...Na czemże oprze gospodarkę świata, którym chce rządzić? Czy na zachceniu każdego zosobna? cóż za zamęt! Czy na sprawiedliwości? Nie zna jej.

To pewna, iż, gdyby ją znał, nie ustanowiłby tej zasady, najpowszechniejszej ze wszystkich istniejących między ludźmi, aby każdy trzymał się obyczajów swego kraju[2]; blask prawdziwej słuszności zniewoliłby wszystkie ludy i, w miejsce tej niezłomnej sprawiedliwości, prawodawcy nie byliby wzięli za wzór urojeń i kaprysów Persów i Niemców. Zdobyłaby grunt we wszystkich państwach świata i we wszystkich cza-

  1. Mont. Apol. Chodzi tu o różnice praw w różnych krajach. czyli „z tej lub z tamtej strony góry “. —
  2. Wszystkie te myśli zaczerpnięte są w dalszym ustępie Montaigne’a.