Strona:PL Boy - Antologia literatury francuskiej.djvu/153

MOLIER.

 Jan Baptysta Poquelin (pseudonim: Molière), urodzony w r. 1622 z mieszczańskiej rodziny w Paryżu, wcześnie opanowany namiętnością do sceny, próbuje, bez powodzenia, prowadzić teatr w Paryżu (Théâtre illustre), puszcza się na prowincję, po której wędruje przez lat kilkanaście, będąc równocześnie aktorem, dyrektorem i dostawcą repertuaru swej trupy. Dostawszy się, w r. 1658, z powrotem do Paryża, uzyskuje, siłą swego talentu, poparcie króla (młodego wówczas Ludwika XIV) i odtąd z nieprzerwanem powodzeniem — znów jako aktor, reżyser i autor — pełni funkcje „nadwornego dostawcy“ zabaw królewskich, tworząc zarazem dla swego teatru szereg nieśmiertelnych arcydzieł. Długo nękany piersiową chorobą, umiera prawie na scenie w r. 1673, dostawszy krwotoku podczas Chorego z urojenia, w chwili gdy, w iskrzącym się werwą „balecie“, smagał drwinami medycynę i lekarzy.
 Molier jest jednym z największych pisarzy francuskich, a zarazem największym genjuszem komicznym świata. Jest twórcą nowoczesnej komedji; zastał ją w kolebce, i, w ciągu krótkiej swej działalności, wzniósł ją na niedoścignione dotąd wyżyny. Wyszedłszy zrazu ze starej farsy francuskiej, oraz z hiszpańsko-włoskiego teatru wspartego na zawiłej intrydze, uprościł je, pogłębił, wyszlachetnił, aby wreszcie, odrzucając wszelkie obce domieszki, stworzyć najczystsze wzory komedji charakterów oraz komedji obyczajowej. Rozszerzając granice „rodzajów" i ogarniając przenikliwem spojrzeniem zarazem komizm i tragizm życia staje się Molier zwiastunem nowoczesnego dramatu; zarazem oddziaływa i na kierunek współczesnej sobie tragedji, wiodąc ją, wpływem swoim, od nadludzkich heroizmów Corneille’a do arcy-ludzkiego studjum namiętności jakiem staje się teatr Racine’a.
 Molier jest myślicielem w duchu rasowo-francuskim, w duchu Rabelais’go i Montaigne’a: natura i zdrowy rozum są owym pionem