Strona:PL Bronte - Villette.djvu/600

niem się na razie wielu osobistych wygód, a także usilnym napięciem woli osiągniesz cel, jaki sobie nakreśliłaś. Nie próbuj tylko utyskiwać wobec samej siebie, jakoby tego rodzaju cel był zbyt ciasny i egoistyczny; jakoby brak mu było głębszego zainteresowania: powiedz sobie, że pracujesz w imię uniezależnienia się i zadowolnij się tym, dopóki osiągnięciem twego zamierzenia, nie złożysz dowodu, że posiadasz prawo do nakreślenia sobie celów wyższych. Ale potem, po dokonaniu tego, czy nie istnieje dla mnie nic więcej w życiu? — Czy nie istnieje możliwość stworzenia sobie prawdziwego ogniska rodzinnego, zdobycia czegoś takiego, co byłoby droższe dla mnie, ode mnie samej i tą właśnie wyższą swoją cennością zdolne byłoby wydostać ze mnie głębsze talenty, aniżeli te, na jakich pielęgnowaniu mogłoby mi zależeć, ze względu na mnie samą jedynie? Czy nie istnieje dla mnie żaden ołtarz, u którego stóp chętnie gotowa byłabym złożyć całą wagę samolubstwa ludzkiego, aby podjąć szczytniejsze zadanie poświęcenia się pracy i życiu dla innych? Przypuszczam, moja Lucy, że orbicie twojego życia nie jest sądzone zaokrąglić się i zamknąć w ten sposób: musi ci wystarczyć półksiężyc jedynie. Niech i tak będzie. Bodaj, że tak być powinno. Widzę teraz liczne zastępy moich bliźnich, nie znajdujących się w lepszych niż ja warunkach. Widzę, że znaczny zastęp mężczyzn i jeszcze znaczniejszy kobiet zmuszony jest zamknąć cały bieg swojego życia w ciasnych ramach wyrzekania się wielu rzeczy i znoszenia wszelkiego rodzaju braków. Nie znajduję powodu, dla którego miałabym należeć do nielicznych, uprzywilejowanych. Wierzę w źdźbło nadziei i blasku słonecznego, wystarczające do osłodzenia najcięższego nawet losu. Wierzę, że życie na tej ziemi nie jest wszystkim: ani początkiem, ani końcem. Wierzę, drżąc; ufam, płacząc.
 Tak więc skończyłam z tą sprawą. Należy odważnie podsumować od czasu do czasu obrachunek swojego życia i uczciwie ustalić swój budżet. Nędznym oszukiwaniem się jest okłamywanie samego siebie przy stwierdzaniu ostatecznego wyniku i wypisywaniu — w nagłówku poszcze-

212