Strona:PL Cezary Jellenta Dante.djvu/037

 Lecz wina Danta zmaleje do zera i grzech jego krytyków okaże się bardzo niewinnym, gdy zważymy, co za nimi przemawia. Prawda, że poeta mówi uroczyście i dowodzi wytrwale, lecz właśnie ta częstość jego powrotu do ulubionej sprawy daje do myślenia. A przytem jakież to pobudki przypisuje się tej jego niezgodzie z prawdą? Najszlachetniejsze w świecie. Samo bowiem zapieranie się płochej wietrzności już ją po części okupuje i unicestwia, już jest dowodem wejścia na drogę najwyższego doskonalenia się. Grały tu także pewną rolę pobudki bardziej osobiste, ale niemniej godne czci. Poetę szarpały języki. Stał się snadź przedmiotem nadto już bezecnych plotek i niedorzecznych wymysłów. Jeżeli nawet człowiek tej miary co Boccaccio bierze je za dobrą monetę, cóż dziwnego, że zbudziła się chęć odpędzenia od siebie ciekawego gminu? Wścibska opinia pochwyciła zapewne nieostrożne wyznanie z Nowego życia, gdzie poeta mówi, że w rok po śmierci Beatryczy już się pocieszać zaczął — i znalazła w niem potwierdzenie pogłosek. Stąd musiały dlań urosnąć nowe gorycze krzywdy. Ratunku od nich szuka w pewnym arystokratyzmie ducha, któremu poparciem jest bolesne doświadczenie wygnańca i tułacza. Ono-to wyrywa mu z piersi skargę: «oto dlaczego nikt nie jest prorokiem w swojej ojczyźnie; oto dlaczego mąż roztropny powinien tylko niewielu udzielać swej obecności, a jeszcze mniej poufalszego towarzystwa, — aby imię jego coś znaczyło i nie było w pogardzie» (Biesiada I, 4). Rozmyślnie przybiera w Biesiadzie ton uroczysty i jak mniema niedostępny dla tłumu, stale się wyniosłym i zamkniętym w sobie: «Każdy powinien sobie samemu, w izdebce swoich myśli, czynić wyrzuty i wady swe opłakiwać, ale nigdy wobec innych (I—2.).»
 Posłuchajmy jednak, jak poeta sam toruje drogę wie-