przed wygnaniem i, o ile się zdaje, między dwudziestym piątym a trzydziestym rokiem życia.
Zajmowano się ciekawie tym okresem życia poety; badano czy był szczęśliwy i w ogóle, jakim był w tej roli statecznego obywatela; jak zwykle, szukano potwierdzenia lub zaprzeczenia tego, co przekazał Boccaccio. Nic jednak szczególnie pewnego nie ustalono ponad to, że w związku z Gemmą Donati — odroślą znakomitego i silnego rodu — dochował się bardzo licznej konsolacyi, z której czworo, a przedewszystkiem córkę Beatrycze, historya zna z imienia. Nie trzeba jednak zbyt pochopnie z okoliczności owej wysnuwać wniosków o wysokich zaletach męża i ojca. Wielkie błogosławieństwo boże było raczej dowodem wielkiej bujności natury poety niż szczególnego rozwinięcia instynktów rodzinnych. A chociaż wiele natrąceń i napomknień w Komedyi prowadzi na myśl, że pani Alighieri cieszyła się wszelkiemi należnemi względami męża i prawdopodobnie nawet przywiązaniem, to jednak — rzecz charakterystyczna — nawet ci znawcy sprawy, którzy nie są skłonni przypisywać Dantemu rozrzutności zmysłowej i raczej bronią go przed posądzeniem o nią, przybierają taki ton, jakgdyby ognisko domowe nie było mu ogniem świętym, a on nie był kapłanem jego nieskazitelnym. Nadeszła przecież i długa rozłąka, skutkiem wygnania, a nie widać w żywiole osobistym dzieł nic, coby przypominało ową tęsknotę i wielką żałość, z któremi tak łatwo i często zwracał się do wzniosłego cienia Beatryczy. Nie zdaje się też, ażeby żona cierpiała z nadmiaru tkliwości męża, skoro współczesni jawnie mówili o tem, że bliższe pożycie z nim miało swoje przykre strony z powodu drażliwości i wielu innych podobnych cech, właściwych mu jako wielce uczonemu myślicielowi. [1]
- ↑ Scartazzini, rozdział Familienleben.
