Strona:PL Chudziński Thanatos.pdf/66

Ta strona została przepisana.

Ateńczyków grób Edypa w Kolonos, grób Aiakosa na wyspie Eginie, a wreszcie grób Dirki w Tebach[1]. O ostatnim wiedział w całém mieście jedyny hipparch i ten oddając urząd swemu następcy, wiódł go wśród ciemnéj nocy na ono tajemne miejsce, gdzie obaj dostojnicy składali pewne niekrwawe ofiary, po których starannie zacierali wszelkie ślady[2]. Do innych grobów przywiązano moc cudowną. I tak: kto w Koryncie przysiągł krzywo przy grobie Palaimona, ten nie uszedł zasłużonéj kary, a na wyspie Samos była, w pobliżu stołecznego miasta, mogiła patronów nieszczęśliwej miłości, Radyny i Leontycha, na którą przychodzili się modlić nieszczęśliwi kochankowie[3].

Zetknięcie się z trupem uchodziło w Grecyi za kalające żyjących. Z tego powodu stało obok drzwi naczynie z wodą przed domem, w którym trup leżał, aby wychodzący pokropiwszy się nią mógł się oczyścić[4]. Z tego powodu uczestników pogrzebu oczyszczano przed rozejściem się za pomocą pokropienia[5]. Z tego też powodu w Argos gaszono ogień w domu żałobnym, i dopiéro na trzeci dzień, po wyniesieniu nieboszczyka, rozniecano go, pożyczywszy żagwi od sąsiadów[6]. Z tego powodu na wyspie Delos, poświęconéj bóstwom tak jasnym i czystym jak bóg światła Apollin i siostra jego Dyana, nie wolno było nawet umierać, a bliskich śmierci przewożono pospiesznie na wyspę Rheneia[7]. Z tego powodu wreszcie nie wolno było w Grecyi chować zmarłych w obrębie miast; gdy Sikyończycy twórcę swej chwilowej wielkości, Arata, chcieli pochować w swém mieście, ogłosili go za poradą wyroczni delfickiéj założycielem i duchem opiekuńczym swéj ojczyzny i poczęli mu oddawać cześć

  1. Soph. Oed. Col. 1518 ss. Paus. 2, 179. Plut. gen. Socr. 6.
  2. Plut. ibd.
  3. Paus. 2, 114; 7, 585.
  4. Eurip. Alc. 98 ss.
  5. Verg. Aen. 6, 229 ss. Macrob. sat. 3, 1, 6. Szczególnie wodzie morskiej przypisywano nadzwyczajną moc oczyszczającą, z tego powodu, iż morze wyrzuca na brzeg wszelkie trupy, przez co woda jego uchodziła za czystszą niż wszystkie inne wody. Strabo 1, 53.
  6. Plut. qu. g. 24.
  7. O przepisach często zapominano, tak iż już Pisistratus oczyszczać musiał Delos z grobów, Hdt. 1, 64. Podobnież w czasie wojny peloponeskiéj, Thuc. 3, 104. Również nie było wolno na téj wyspie rodzić niewiastom, Plut. apopht. Paus. Cleom. 1.