starali się wprowadzić w miastach federacji delijskiej w powszechny użytek swoje miary i wagi, a zarazem swą monetę srebrną, jako obowiązującą (złotej nie bili, więc ona mniej ich obchodziła). Prawo zakazywało poddanym-sojusznikom ateńskim używania innej miary i monety niż attyckiej; odnośna ustawa, przyjęta jeszcze przed r. 420 na wniosek Klearchosa, później była potwierdzana i uzupełniana[1]. O tem, że taka unifikacja, zapewne — przykra dla sojuszników, nie była jednak pozbawiona korzyści dla nich, świadczy ciekawa okoliczność, że pierwsze pieniądze srebrne Rodosu zjednoczonego i niezależnego od Aten były bite według stopy attyckiej[2]. A zatem przyjęcie przez miasta nowej stopy monetarnej świadczy wyraźnie, że z federacji delijskiej one już się wycofały, albo że sama federacja już nie istnieje. W każdym razie mamy dla monet związkowych termin post quem.
Jako terminus ante quem musi, mojem zdaniem, pozostać data zawarcia pokoju Antalkidasa, 387—6. Rzeczywiście, zgoła nieprawdopodobne jest przypuszczenie, że po r. 387—6 do jednego związku obok niezależnych Bizancjum, Samos i Rodos mogły należeć podwładne Persom Efez, Iasos i Knidos, które w dodatku były, zdaje się, już wówczas opanowane przez satrapów. Rzeczą jeszcze mniej godną wiary byłoby podjęcie się przez takie Bizancjum lub Samos zadania, któremu nie sprostały Ateny i Sparta, mianowicie obrony niepodległości miast greckich na wybrzeżach Ionji i Karji.
Historja poszczególnych miast związku nieco ściślej określi czas jego istnienia.
Efez w r. 412 (Th. VIII, 19), jeśli nie wcześniej, oderwał się od federacji ateńskiej. Miasto już nawpół barbarzyńskie odrodziło się, odkąd Lizander obrał je na swą kwaterę główną (Xen. H. I, 5, 1 i 10; cf. II, 1, 16; Plut. Lys. 3; Diod. XIII, 70). Miasta greckie na lądzie Azji jeszcze w r. 412 zostały odstąpione przez
- ↑ IG. XII, 5, I, N. 480 = Dittenb. Sylloge3 87, c. comment.; cf. Arist. Aves (r. 414), vrs. 1046. Z nowszej literatury przedmiotu: R. Weil, Das Münzmonopol Athens im ersten attischen Seebund, w Zeitschrift f. Numism. XXV, 572 sq.; Th. Reinach, L’anarchie monétaire et ses remèdes chez les anciens grecs, w Mémoires de l’Acad. des inscr. et b. l. XXXVIII (1911), 2 P., 351—364; E. Babelon, La politique monétaire d’Athénes au V-e siècle avant notre ère, w Revue numism. S. IV vol. XVII (1913), 457—485; w szczególności zaś Percy Gardner, Coinage of the Athenian Empire, w Journal of Hellen. Stud. XXXII (1913), 147—188.
- ↑ Cf. B. V. Head. Catal. Br. Mus., Caria, p. 230, Historia num.2 p. 638.
