im niszczyć i podkopywać. Biada tedy kobiecie wspierającej się na uczuciu, gdy wszystko jednoczy się aby je zatruć; na uczuciu, przeciw któremu społeczeństwo, jeśli nie jest zmuszone uznać go za prawe, zbroi się we wszystko co jest złego w sercu człowieka, aby zniweczyć wszystko co w niem jest dobrego!
Przykład Adolfa niemniej będzie pouczający, jeżeli pan doda, iż, odtrąciwszy istotę która go kochała, pozostał równie niespokojny, miotany burzami, udręczony jak wprzódy; że nie zrobił żadnego użytku z wolności, odzyskanej za cenę tylu łez i cierpień; i że, stając się tak bardzo występnym, stał się zarazem i bardzo nieszczęśliwym.
Jeżeli trzeba na to dowodu, niech pan przeczyta te listy, które pana pouczą o losie Adolfa. Ujrzy go pan w rozmaitych okolicznościach, a zawsze jako ofiarę tego zespołu egoizmu i wrażliwości, które kojarzyły się w nim, na nieszczęście jego i drugich. Przewidywał zło, nim je uczynił, a cofał się z rozpaczą po jego spełnieniu; znajdował karę więcej jeszcze w swoich przymiotach niż w przywarach, ponieważ przymioty płynęły z uczuć a nie z zasad; był, naprzemian, pełnym poświęcenia i najbrutalniejszym z ludzi, ale zawsze kończył brutalnością zacząwszy poświęceniem, i w ten sposób zostawił ślady jedynie swych błędów.
Strona:PL Constant-Adolf.djvu/104
Ta strona została uwierzytelniona.
98
Benjamin Constant
