się między nimi związek, który, wśród nieustannych burz, szarpań, zrywań i nawrotów, miał się ciągnąć lata całe.
„Termidor“ i połączony z nim upadek terroru zdawał się otwierać nowe pole dla pani de Staël, która, jak poprzednio przez miłość do świetnego Narbonne‘a[1] stała się monarchistką, tak obecnie marzyła o Republice liberalnej z Benjaminem Constant jako prawodawcą. W r. 1795 wraca do Paryża, zastaje tam męża, który powrócił do funkcji ambasadora. Salon pani de Staël usiłuje skupić szczątki dawnego społeczeństwa. Stykają się tam rozmaite warstwy i stronnictwa; umiarkowani rewolucjoniści, przeżytki dawnej monarchji, emigranci ściągający z powrotem do Francji, dziennikarze wszelkich obozów, zaś, „wśród tych koteryj, ocierających się o siebie i obserwujących się zazdrośnie, Benjamin Constant, szukający w Republice miejsca dla swej niezdecydowanej ambicji, gardzący ludźmi, szydzący z idej, budzący we wszystkich obawę, w nikim szacunku: oto tło słynnego klubu z r. 1795[2]“. Zresztą salon ten trwa krótko; pani de Staël, niemile widziana przez Dyrektorjat, uważa za właściwe przenieść się do posiadłości swej Coppet w Szwajcarji, gdzie, rada nierada, zwraca się ku pracom literackim. Benjamin jest tu częstym gościem; jestto okres żywego współdziałania obu wybitnych talentów. W dziele Constanta O sile obecnego rządu Francji i konieczności pojednania się z nim, pani de Staël współpracuje i sama podkreśla tę okoliczność, w nadziei iż jej to otworzy upragniony powrót do Paryża. Wreszcie, w r. 1797, polityczna para kochanków wraca, z nadzieją iż na stałe. Talleyrand, który objął tekę spraw zagranicznych, nosi się z myślą powołania Benjamina na generalnego sekretarza. Pani de Staël wydaje obiady, gdzie, wśród licznych gości, figurują Lucjan i Józef Bonapartowie. Są poszlaki, iż autorka Delfiny była-
