Strona:PL Constant-Adolf.djvu/16

10

Od tłumacza

by chętnie została oficjalną muzą Konsulatu i Cesarstwa; i w pismach jej i w osobistem odnoszeniu do Napoleona raz po raz widzi się kokieteryjnie wysuniętą rączkę; ale Napoleon nie uznawał „kobiet politycznych“ i szorstko odsunął te awanse. Pani de Staël mści się po kobiecemu. Gromadzi w swym kręgu wszystko co było znacznego w Paryżu poza sferą Pierwszego Konsula; salon jej staje się kuźnią złośliwych wycieczek przeciw Napoleonowi. Wśród tego grona, pani de Staël błyszczy wdziękiem, rozmową iskrzącą się ogniem dowcipu, satyry, przenikliwej analizy, uczucia i entuzjazmu. „Gdybym była królową, powiada o niej pani de Teesé, kazałabym pani de Staël mówić ciągle“. Napoleon był wręcz przeciwnego zdania. Constant, częścią pod wplywem otoczenia, częścią siłą własnych przekonań kierujących go w stronę opozycji, zajmuje coraz bardziej wyraźne stanowisko. W styczniu 1800, decyduje się rzucić ostrzeżenie przed „świtem tyranji“. Mowę swą przygotowuje w salonie pani de Staël. „Oto, rzekł Benjamin, salon pełen osób które ci są miłe; jeśli przemówię, jutro będzie pusty; zastanów się. — Trzeba iść za swem przekonaniem“, odparła. Constant wygłosił mowę. Tego wieczora, pani de Staël oczekiwała grona przyjaciół na obiad; o godzinie piątej otrzymała dziesięć bilecików z usprawiedliwieniem, między innymi od Talleyranda.
 Wśród tego, pan de Staël, separowany formalnie z żoną w roku 1798, umiera w r. 1802. Constant ofiarowuje małżeństwo, ale nie zbyt szczerze; pani de Staël widzi ujemne strony tego związku, ale może zachowuje do kochanka żal, że nie umiał jej przymusić. Niedoszłe te rokowania pozostawiają obustronne żale i urazy.
 W końcu, lew, cięty przez bąki salonowego dowcipu, zniecierpliwił się. Napoleon nie cofnął się przed cieniem śmieszności, wytoczył wielkie działa do walki z kobietą. W r. 1803, pani de Staël otrzymuje rozkaz wydalenia się o czterdzieści mil poza Paryż. Zrazu, igra z zakazem; wreszcie, widząc iż rzecz jest poważna, daje za wygraną: emigruje. Constant udaje się za nią do Niemiec i nie wraca do Francji aż w r. 1814, po upadku Cesarstwa. Ten czas spędza pani de Staël