Strona:PL Cwiklinski Padwa i Polska.djvu/10

ktora; dbano o to, by mieli pomieszkania odpowiednie za niską stosunkowo cenę i za pożyczki pieniężne płacili umiarkowane procenty; ubożsi otrzymywali zapomogi, a sumptem hojnych dobrodziejów utworzono dla nich z biegiem czasu burs jedenaście. Rozległy zakres praw studentów ujawniał się także w ustroju uniwersyteckim.
 Najpierw, mianowicie w myśl statutu z r. 1260, po reaktywowaniu Studjum, istniały dwie korporacje scholarów: korporacja cytramontanów, t. j. przedalpejskich i korporacja ultramontanów, t. j. zaalpejskich studentów. Wybierały one z grona swego osobnych rektorów; zdarzało się jednak, że obydwa zrzeszenia jednego tylko powoływały zwierzchnika.
 W r. 1301 skompilowano z dawniejszych padewskich i z bolońskich przepisów nowy statut, który przechował się w jednej tylko kopji z XV wieku w rękopisie, przywiezionym z Włoch i ofiarowanym Kapitule gnieźnieńskiej przez jej ówczesnego członka, kanonika Mikołaja Kiczkę. Statut ten stanowczej zmiany do organizacji szkoły nie wprowadził. Nastąpiła ona przy samym końcu wieku XIII, w r. 1399: ukonstytuowały się wówczas dwa Uniwersytety scholarów, stanowiące jednak jedną Rzeczpospolitę, Uniwersytet legistów i Uniwersytet artystów, do którego należeli filozofowie, medycy i teologowie.
 I jeden i drugi miał władzę prawodawczą, uchwalał zmiany statutów, tudzież prawa dyscyplinarne, powoływał także i zatwierdzał corocznie nauczycieli, i jeden i drugi odrębnych wybierał dygnitarzy, mianowicie też rektorów, i to na przeciąg roku jednego. Prawniczy wy-