Strona:PL Cwiklinski Padwa i Polska.djvu/34

nić kilku tylko autorów, jako to Hieronima Podwodowskiego, kanonika gnieźnieńskiego i poznańskiego, który tocząc spory z różnowiercami, ogłaszał pisma polemiczne i kanonistyczne, oraz Jana Januszowskiego (późniejszego wydawcę pism Kochanowskiego), który oprócz innych rzeczy publikował Statuta, prawa i konstytucje Korony oraz Wzór Rzeczypospolitej rządnej. Przedewszystkiem jednak wymienić należy dwa traktaty, które wyrosły na gruncie padewskim i znamię padewskie na sobie noszą: Jana Zamoyskiego rzecz O senacie rzymskim (De Senatu Romano. 1563) i Wawrzyńca Goślickiego rzecz O najlepszym senatorze (De optimo senatore. 1560). Zamoyski pracę swą niezawodnie ułożył nie bez myśli o własnym kraju i jego stosunkach, treść jej jest jednak antykwaryczna, a elaborat powstał pod wpływem profesora humanjorów Sigoniusa. Jak daleko pomoc mistrza sięgała, nie wiemy, może nie dalej, aniżeli pomoc udzielana członkom uniwersyteckich seminarjów tegoczesnych przez ich kierowników. Zadziwia erudycja młodego autora, gruntowna znajomość źródeł starożytnych.
 Studja Zamoyskiego nie odnosiły się jednak wyłącznie do umiejętności prawnych i do starożytnego świata i jego literatury; jego stosunki z Faloppiusem świadczą, że i naukami przyrodniczemi się interesował. Przytem miał dość czasu, by pełnić obowiązki najpierw konsyljarza nacji polskiej, następnie (1563/4) rektora Uniwersytetu legistów, rektorat zaś ujawnił już zdolności, któremi Zamoyski jako kanclerz na arenie dziejowej miał zabłysnąć. Wszystkie świadectwa zgodnie przedstawiają