i zalicza ich pod kategorję najemników[1]. Wojnę radzi przedsiębrać tylko ze sprawiedliwych przyczyn[2]; powiada: „Rzucać się ślepo w tłum walczących i ciałem swem gnieść ciało nieprzyjaciela, jest to cos okrutnego, przystojniejsze raczej dla dzikiego zwierzęcia[3]. Cycero jest szczerym przyjacielem pokoju, mówi: „Imię jego jest pełne zachwytów, a owoc słodki i zbawienny”[4].
Tak tedy jedynym przedstawicielem filozofji spekulatywnej w Rzymie był Cycero; po nim genjalny system platońskiej akademji, nie znalazł godnego siebie pracownika. Za to stoicyzm szeroko się rozgościł, zwłaszcza u patrycjuszów i prawników, jak znowu epikureizm u poetów.
Za piewszych czasów Cesarstwa, nie widzimy żadnego samodzielnego objawu w dziedzinie filozofji, prócz eklektyzmu, mającego za podstawę, to filozofje Stoa, to Epikura, to wreszcie Pytagoresa. Słabo ożywiony duch do wyższych badań w Rzymie, musiał upaść pod ogólnem skażeniem obyczajów i pod tyrańską ręką okrutnych despotów. Nie znikł on zupełnie, ale przez związek z kabałą i magją, zamienił się na umiejętność dla nikogo niedostępną, ba, niezrozumiałą nawet samym adeptom. Wschodni sposób myślénia, dał popęd do zakładania tajnych towarzystw, w których prawiono o astrologji, cza-
- ↑ De off. ks, I, 13. — Według Arystotelesa, niewolnikiem jest ten, który z prawa natury, nie należy do siebie samego, lecz do drugiego człowieka. On jest człowiekiem inszego człowieka. Pol. ks. I, 2, § 7. Ό γάρ μή αύτού φύσει, άλλ άλλού, άνθρωπος δέ φύσει, δούλος έστι Άλλου, δ έστιν άνθρωπος.
- ↑ De Legib. II, 14; III, 4.
- ↑ De off. I, 23.
- ↑ Philipp. II, 44.
