Strona:PL Cyceron - Sen Scypiona.pdf/76

Ta strona została przepisana.


    Przez wyraz άρχων, rozumiano także w Rzeczypospolitej Ateńskiej, jednego z członków najwyższego rządu, złożonego z dziewięciu Archontów. Pierwszy z nich nazywał się wprost άρχων, drugi piastujący najobszerniejszą władzę państwową άρχων βασυλεύς, naczelny zaś wódz wojsk Rzeczypospolitej Atenskiej, zwał się ό άρχως.
    Plato przyznaje, że o Bogu nie możemy nic z pewnością twierdzić, gdyż on jest istotą duchową (νόήτον) niepodpadającą pod obserwacją zmysłów, a zatem wszelkie nazwy, jakich ludzie używają na określenie pewnych rzeczy, nie mogą być do niego zastosowane. Możemy Boga nazwać pierwszą przyczyną wszechistnienia, ideałem moralności, nieograniczoną dobrocią, wreszcie istotą będaca zródłem wszechmądrości. A skoro jest takim, musi więc być rządoą i najwyższym kierownikiem rzeczy przez siebie utworzonej, bowiem świat z niego wyszedł i jest formą wewnętrznej jego idei. Że zaś Plato miał swoją szkołę w Atenach, tedy przez wyraz malujący godność najwyższego urzędnika tego miasta, chciał określić naturę boską, i dla tego Boga bardzo często nazywa rządcą świata (άρχων βασυλεύς), podobnie jak Archont, był rządcą interesów swego państwa.

    Wszystko to, co Cycero tutaj mówi o ruchu, nieśmiertelności duszy i o pierwszej przyczynie wszechistnienia, jest żywcem wzięte z dyalogów Platona, a zwłaszcza z Fedrusa i Fedona, w których dowód nieśmiertelności duszy, opiera się głównie na tej zasadzie: że dusza będạc w ciągłym ruchu, nie może podlegać zepsuciu, a więc jest nieśmiertelną. Możemy śmiało powiedzieć, że Cycero słowo w słowo przełożył świetne pomysły Ateńskiego filozofa. Gdybyśmy chcieli na uzasadnienie naszego sądu, przedstawić porównawszy obraz nauki o duszy tych