Strona:PL Darwin - O powstawaniu gatunków.djvu/341

 Zasada określająca ogólny charakter fauny i flory wysp oceanicznych, a mianowicie: stosunek do źródła, z którego koloniści najłatwiej mogli przybyć; oraz późniejsze ich przemiany — odgrywa ogromną rolę w całej naturze. Widzimy to na każdej górze, w każdem jeziorze, w każdej miejscowości bagnistej. Albowiem gatunki alpejskie, wyjąwszy formy szeroko rozmieszczone skutkiem działalności okresu lodowego, spokrewnione są z gatunkami, zamieszkującemi doliny otaczające; tak np. spotykamy w Ameryce Południowej kolibry alpejskie, gryzonie alpejskie, rośliny alpejskie, i t. d. należące wszystkie do form ściśle amerykańskich; a widocznem jest, że wyniosłość w czasie powolnego swego wznoszenia się zaludnioną zostaje przez wychodźców z dolin sąsiednich. To samo stosuje się też do mieszkańców jezior i bagnisk, o ile łatwość przejścia nie pozwoliła tym formom wód słodkich zapanować na całej powierzchni ziemi. Widzimy tę samą zasadę w charakterze większości ślepych mieszkańców jaskiniowych Europy i Ameryki. Według mego zdania, wszędzie, gdzie w dwóch bardzo nawet odległych od siebie okolicach istnieją liczne, blisko spokrewnione lub zastępcze gatunki, znajdą się także niektóre gatunki identyczne, a tam gdzie istnieją liczne, spokrewnione gatunki, znajdą się też liczne formy, uważane przez niektórych przyrodników za gatunki oddzielne, przez niektórych zaś za odmiany. Te formy wątpliwe wyrażają nam różne stopnie ciągłej przemiany.
 Stosnnek ten pomiędzy możnością i rozległością wędrówek u niektórych gatunków (czy to obecnie, czy też dawniej) a obecnością innych gatunków pokrewnych w odległych częściach ziemi przejawia się w inny także, ogólniejszy jeszcze sposób. Gould, dawno temu, opowiedział mi, że u tych rodzajów ptaków, które rozmieszczone są na całej ziemi, liczne także gatunki szeroko są rozmieszczone. Nie wątpię wcale, że prawo to jest ogólnem, jakkolwiek trudno go zapewne dowieść. Pośród ssących znajdujemy je silnie wyrażone u nietoperzy, a w mniejszym stopniu u zwierząt z rodzaju psa i kota. Widzimy je też w rozmieszczeniu motylów i chrząszczy. To samo stosuje się także do większości form wód słodkich, z pośród których liczne bardzo rodzaje z jaknajrozmaitszych klas zamieszkują całą ziemię, a liczne gatunki pojedyńcze posiadają olbrzymie rozprzestrzenienie. Nie należy twierdzić, że u rodzajów szeroko rozmieszczonych na całej ziemi, wszystkie gatunki mają też szerokie rozmieszczenie. Nie można też twierdzić, że gatunki rodzajów tych posiadają przeciętnie szerokie rozmieszczenie; albowiem zależy to po większej części od stopnia przemiany. Tak np. dwie odmiany jednego gatunku mogą zamieszkiwać, jedna — Europę, druga — Amerykę, a gatunek posiada wtedy niezmierne rozprzestrzenienie; jeśli zaś przemiana posunęła się dalej naprzód, obie te odmiany stanowić będą dwa gatunki różne, a rozmieszczenie każdego wydawać się będzie bardzo ograniczonem. Tem mniej możemy twierdzić, że gatunki, posiadające zdolność przekraczania przeszkód i dalekiego rozprzestrzeniania się, jak np. pewne ptaki o silnych skrzydłach, muszą się koniecznie bardzo rozszerzać; albowiem nie powinniśmy zapominać, że do znacznego rozszerzania przyczynia się nietylko zdolność przekraczania przeszkód, ale co