Strona:PL Darwin - O powstawaniu gatunków.djvu/344

w dwóch lub kilku okolicach nieskończenie różnorodne warunki życiowe zupełnie niezależnie od stosunków ich fizycznych, musiała powstać nieskończona prawie ilość organicznych działań i przeciwdziałań, musiały, jak to rzeczywiście się stało, pewne grupy uledz przemianom w silniejszym stopniu, inne w słabszym, musiały jedne wystąpić w wielkiej przewadze, inne zaś w małej tylko ilości w różnych wielkich okręgach geograficznych ziemi. Też same zasady, jak to się starałem wykazać, pozwalają nam zrozumieć, dlaczego wyspy oceaniczne posiadają nieliczne tylko, ale w pośród nich stosunkowo liczne endemiczne lub specyalne formy i dlaczego zgodnie ze sposobami wędrowania jedna grupa istot zawiera li tylko gatunki szczególne, inna zaś, należąca nawet do tej samej klasy, zawiera tylko gatunki, wspólne z gatunkami sąsiedniej części świata. Możemy zrozumieć, dlaczego całych grup organizmów, jak płazy i ssące lądowe, brakuje na wyspach oceanicznych, podczas gdy większość oddzielnie leżących wysp posiada specyalne swe gatunki zwierząt ssących latających, czyli nietoperzy. Możemy zrozumieć przyczynę pewnej zależności pomiędzy obecnością na wyspach zwierząt ssących, mniej lub więcej zmienionych, a głębokością kanałów, oddzielających wyspy te od siebie oraz od lądu stałego.
 Widocznem jest, dlaczego wszystkie formy żyjące pewnej grupy wysp, jakkolwiek na każdej wyspie do innego należą gatunku, są jednak ściśle spokrewnione między sobą, a w mniejszym stopniu — z mieszkańcami lądu stałego lub też jakiegoś przypuszczalnego lądu rodowego. Widzimy jasno, dlaczego na dwóch bardzo nawet oddalonych od siebie obszarach lądu o ile tylko istnieją tam gatunki blisko spokrewnione lub zastępcze, występują też zawsze niektóre gatunki identyczne.
 Jak to zmarły Edw. Forbes częstokroć twierdził, istnieje uderzająca równoległość w prawach życiowych w czasie i przestrzeni. Prawa jakie określały następstwo form w przeszłości i są też same co prawa, od których obecnie zależą różnice form tych w rozmaitych okolicach lądu. Widzimy to na licznych przykładach. Pojawienie się każdego gatunku i każdej grupy gatunków jest nieprzerwanem w czasie; albowiem pozorne wyjątki z tego prawa tak są nieznaczne, że można je objaśnić przez to, iż szczątków ich nie znaleziono jeszcze w pokładach pośrednich, gdzie właśnie brakują; — podobnie też ze względu na przestrzeń istnieje prawo ogólne, że obszar, zamieszkały przez gatunek pojedynczy lub grupę gatunków jest nieprzerwany, a liczne bądź co bądź wyjątki, jak to się starałem wykazać, tem można objaśnić, że gatunki te w dawniejszych czasach wędrowały przy odmiennych warunkach lub za pośrednictwem okolicznościowych sposobów rozmieszczenia, albo też wygasły w okolicach leżących pośrodku rozległych obszarów. Gatunki i grupy gatunków posiadają maksimum rozwoju w czasie i przestrzeni. Grupy gatunków, jakie żyją pospołu w jednym i tym samym okresie czasu lub też w tym samym okręgu nacechowane są często szczególnemi uderzającemi lecz nieznacznemi rysami w skulpturze lub ubarwieniu. Jeśli weźmiemy pod uwagę długi szereg ubiegłych okresów

 Dzieła Karola Darwina. — O powstawaniu gatunków.