Organy lub części noszące na sobie piętno nieużyteczności są w naturze bardzo pospolite, a nawet powszechne. Nie można znaleźć żadnego zwierzęcia wyższego, u którego jakabądź część ciała nie znajdowałaby się w stanie szczątkowym. U ssących np. samcy posiadają zawsze sutki szczątkowe; u żmij jedna połowa płuc jest szczątkową; u ptaków można śmiało uważać skrzydełko kciukowe (alula, ala spuria) za palec zanikowy, a u niektórych gatunków całe skrzydło jest tak dalece szczątkowem, że nie może być używanem do lotu. Cóż może być dziwniejszego nad obecność zębów u zarodków waleni, które w stanie dojrzałym nie posiadają żadnego zęba w głowie, oraz obecność u cieląt przed urodzeniem, siekaczy w szczęce górnej, nigdy nie przerzynających dziąseł.
Organy szczątkowe pozwalają nam w różny sposób ocenić początek ich i znaczenie. Istnieją np. chrząszcze, należące do blisko spokrewnionych gatunków, lub nawet do jednego i tego samego identycznego gatunku, a posiadające albo zupełnie rozwinięte skrzydła, albo też nadzwyczaj małe błoniaste szczątki, często ściśle zrosłe z sobą pod pokrywami; a niepodobna wątpić, że szczątki te zastępują tu sobą skrzydła. Organy szczątkowe zachowują niekiedy możność funkcyonowania; zdarza się to niekiedy z piersiowemi gruczołami mlecznemi samców ssących zwierząt, o których wiadomo, że czasami rozwijały się doskonale i wydzielały mleko. Samice rodzaju Bos posiadają zazwyczaj cztery rozwinięte i dwie szczątkowe sutki na wymionach; lecz u naszej krowy domowej rozwijają się też niekiedy dwie ostatnie i wydają mleko.
U roślin bywają niekiedy u osobników tego samego gatunku płatki korony albo szczątkowe, lub też zupełnie rozwinięte. U niektórych rozdzielnopłciowych roślin Kölreuter zauważył, że po skrzyżowaniu gatunku, którego kwiaty męzkie miały szczątkowy słupek, z gatunkiem obupłciowym, którego kwiaty posiadają naturalnie słupek rozwinięty, szczątek powiększał się nieraz znacznie w potomstwie mieszanem; a to dowodzi wyraźnie, że słupki szczątkowe i zupełne są z natury swej istotnie jednem i tem samem. Zwierzę może posiadać różne części w stanie zupełnym, a jednak mogą one być w pewnem znaczeniu szczątkowe, ponieważ nie są pożyteczne.
Tak np. larwa pospolitej salamandry wodnej lub traszki (Triton), jak powiada G. H.Lewes „posiada skrzela i spędza życie pod wodą, lecz Salamandraatra, żyjąca wysoko na górach, wydaje młode zupełnie rozwinięte.
Zwierzę nigdy nie żyje w wodzie. Jeśli jednak otworzymy brzemienną samicę, znajdziemy wewnątrz jej larwy z doskonałemi, pierzastemi skrzelami; a jeśli włożymy je do wody, będą pływały, podobnie jak larwy salamandry wodnej.
Widocznie organizacya ta, zastosowana do życia wodnego, niema żadnego związku z przyszłem życiem zwierzęcia, podobnie też nie stanowi ona przystosowania do stanu embryonalnego; ma ona natomiast jedynie związek z przystosowaniami przodków, powtarza tylko pewną fazę rozwoju przodków”.
