wać, że istnienie organów w zredukowanym, niezupełnym i nieużytecznym stanie oraz zupełny ich zanik, zamiast nastręczać wielkie trudności (wobec zwykłej teoryi stworzenia) mogą być raczej przewidywane na zasadzie wyłuszczonych tu zapatrywań.
Starałem się wykazać w tym rozdziale, że uszeregowanie wszystkich i po wsze czasy żyjących istot organicznych w podporządkowane wzajemnie grupy, — że natura stosunków, której wszystkie żyjące i wygasłe istoty połączone są w kilka klas wielkich za pośrednictwem złożonych, promienistych, a często bardzo pośrednio powiązanych z sobą linij pokrewieństwa, — że prawidła jakich trzymają się przyrodnicy przy klasyfikacyi oraz nastręczające się przytem trudności, — że wartość stałych i trwałych cech, bez względu na to, czy są one wielkiej doniosłości dla czynności życiowych, lub też, jako organy szczątkowe, żadnej prawie, — że wielka różnica w wartości pomiędzy cechami analogicznemi, czyli wynikającemi z przystosowania i cechami prawdziwemi, krewniaczemi: że wszystkie te i jeszcze inne podobne zjawiska prawidłowe, dają się wyjaśnić bardzo naturalnie, skoro przyjmiemy wspólność pochodzenia form pokrewnych i modyfikacyę ich przez przemianę i dobór naturalny przy współdziałaniu wygasania i rozbieżności cech. Rozpatrując klasyfikacyę z tego stanowiska, należy pamiętać o tem, że element pochodzenia bywa w ogóle uwzględniany, gdy zestawiamy z sobą w jednym gatunku dwie płcie, dwa wieki, dwukształtne formy i powszechnie uznane odmiany, bez względu na to, jak dalece różnią się one od siebie w budowie swej. Jeśli element pochodzenia, jako jedyną pewną przyczynę wzajemnego podobieństwa istot organicznych, rozszerzymy nieco dalej, znaczenie układu naturalnego stanie się dla nas jaśniejszem; jest on genealogicznie uszeregowany, przyczem stopnie różnic, zachodzących pomiędzy oddzielnemi rozgałęzieniami, oznaczamy sztucznemi wyrazami: odmiany, gatunki, rodzaje, rodziny, rzędy i klasy.
Wychodząc z ogólnej zasady rozmnażania się z przemianami, możemy wyjaśnić sobie wszystkie wielkie, zasadnicze zjawiska morfologii: tak wspólny plan budowy organów homologicznych u gatunków jednej klasy, bez względu na cel, do jakiego są przeznaczone, jako też szeregowe i boczne homologie każdego osobnika zwierzęcego i roślinnego.
Wielkie fakta przewodnie embryologii wyjaśniają się przez to, iż kolejne przemiany nieznaczne, niekoniecznie i nie ogólnie występują w bardzo wczesnym okresie życia i odziedziczają się dalej w wieku odpowiednim. Ztąd podobieństwo u zarodka części homologicznych, różniących się od siebie znacznie kształtem i funkcyą w stanie dojrzałym, — oraz podobieństwo wzajemne części homologicznych czyli organów u gatunków pokrewnych, jakkolwiek bardzo różnych, gdy części te do różnych nawet służą celów zwierzętom dorosłym. Larwy są
