Strona:PL De Bury - Philobiblon.djvu/110

II.

Rękopisy i druki „Philobiblonu“.

 Według wiadomości z książki „Catalogi librorum manuscriptorum Angliae et Hiberniae“, wydanej w r: 1697, było w tym czasie w bibljotekach angielskich i irlandzkich osiem rękopisów „Philobiblonu“, pochodzących z wieku czternastego. Jeden z tych rękopisów posiada British Museum, inny wymienia pochodzący z r. 1838 „Spis książek, znajdujących się w bibljotece katedralnej durhamskiej“ (Catalogus of the library of Durham Cathedral), o innym mówi „Katalog bibljoteki królewskiej książąt burgundzkich“. Dalsze rękopisy posiadają Bazyleja, Bruksela, Bibliothèque Nationale w Paryżu, Kolegjum Bożego Ciała (Corpus Christi College) w Oksfordzie. Rękopis, znajdujący się w Wenecji, ma napis „Philobiblon magistri Roberti Haltkoth, Angli Ordinis Praedicatorum“. Haltkoth był przyjacielem kardynała, on jest też przepisywaczem jego książki, a nie autorem, jak tu i ówdzie mylnie przypuszczano.
 Co do druków, to pierwszy, o ile dotychczas wiadomo, pojawił się w Kolonji w r. 1473, drugi w Spirze w r. 1483 u Jana i Konrada Hustów, dwa następne wyszły jednocześnie w Paryżu w r. 1500: jeden wydał Jean Petit, drugi zaś Badius Ascensius. Po r. 1500 ukazały się wydania: 1599 w Oksfordzie, 1600 w Londynie, 1610 w Frankfurcie, 1703 w Helmstädt.
 Po latach stupięćdziesięciu, bo dopiero w r. 1856, wydał księgę tę H. Cocheris w Paryżu. Edycja ta opiera się na druku helmstadzkim, skombinowanym z warjantarmi rękopisów paryskich i na druku oksfordzkim z r. 1599. Istnieje również wydanie amerykańskie z r. 1861; najlepszą zaś edycję zawdzięczają miłośnicy książek Ernestowi C. Thomasowi, który, porównawszy 28 rękopisów, tekst w ten sposób skonstruowany ogłosił, dodawszy do tego i przekład angielski, w Londynie w r. 1888. Sam przekład Thomasa wydali w Londynie Chatto i Windus w r. 1902, 1903, 1907 i 1909.