Strona:PL Dickstein Szymon - Ojciec Szymon 1882.pdf/11

 O! i jak jeszcze gorszy, mówi Szymon, popiwszy trochę piwa — posłuchajcie tylko: podatek podymny zapłacicie raz od siebie, jako gospodarz i głowa domu, ot i koniec. Ale odzież, sprzęty, wódka to całkiem insza rzecz. Czy to tylko wy sami odziewacie się, wódkę pijecie? abo to nasze kobiety nie piją, abo dzieciaki nic potrzebują, czy co? Płacicie więc ciągle nietylko wy, ale żony i dzieci wasze płacą bez liku i miary za każdym kęsem, jaki do gęby kładą. — A zdaje się tylko, że te podatki pośrednie nie tak ciężkie dla tego, że płacisz je nie razem a potrochu za każdą razą jak co kupujesz i sam nie zauważysz, że płacisz.
 A w końcu co tu dlugo gadać: aby się przekonać ile to podatków pośrednich płacą panowie, a ile idzie od chłopów lepiej zaraz porachować: oto najprzód wódkę prawie wszystką wypijają ludzie prości — no, a rząd ma za nią co roku 230 milijonów, to będzie tysiąc razy po 230 tysięcy rubli dochodu — wszystko to pieniądze nasze, chłopskie. Znowu od kupców za prawo handlowania 16 milijonów, a i te pieniądze jak wam mówiłem idą z chłopskiej kieszeni. Znów są podatki na papier stęplowy, na paszporty, na bilety od kolei żelaznych, na szosy, wreszcie na żelazo, miedź i inne rzeczy, które kopią w górach — wszystko to w kupie będzie 37 milijonów. Będziem rachować, że akcyzę za tytoń, cukier, za listy co poczta wozi, telegraf płacą sami panowie i kupcy: choć to prawdę powiedziawszy wiadomo każdemu, że i chłop fajczynę pali i listy czasem na pocztę posyła, no, ale niech ich tam! Strąćmy z naszego rachunku te 30 milijonów, boć i panowie jeżdżą i wódkę piją. Patrzajcie, jaki ja dla nich sprawiedliwy! niechaj nie mówią, że chłop nie po prawdzie robi! No, a z tem wszystkiem wypadnie, że za wódkę, za paszporty, za papier stemplowy, koleje żelazne i inne rzeczy koniecznie potrzebne do życia, rząd od samych prostych ludzi bierze koło 280 milijonów rubli!
 A teraz porównajcie pański podatek i chłopski: 30 milijonów i 280 milijonów!
 A że wszystkiego ludzi, od których rząd moskiewski te pieniądze ściąga, to jest chłopów i mieszczan będzie więcej jak 70 milijonów, to na każdego człeka wypada płacić po 4 ruble. A jak policzyć, że każda rodzina ma przynajmniej pięcioro ludzi jak to zwyczajnie u nas bywa, to i macie, że na każdego gos-