Strona:PL Doyle - W sieci spisku.pdf/150

nowaniem dokoła i czekali cierpliwie, aż znów wróci do stanu zwykłego i zacznie wydawać swoje codzienne rozporządzenia.
 — Każdy wielki monarcha — mówił dalej Napoleon — musi się opierać na religji. Jest rzeczą ważniejszą panować nad duszami ludzi, aniżeli nad ich ciałami. Sułtan naprzykład jest wodzem armji, a równocześnie głową duchowną i świecką swego państwa. Tak samo rzecz się miała także z niektórymi rzymskimi cesarzami. Władza moja nie jest zupełna, póki nie osiągnę także i tego celu i nie zapanuję nad wiarą moich podwładnych. Obecnie w mniej więcej trzydziestu departamentach Francji ma papież większą władzę odemnie. Jedynie zjednoczenie władzy duchownej i świeckiej w jednej osobie może zapewnić pokój na świecie. Skoro w Europie będzie tylko jeden taki władca z siedzibą w Paryżu, a wszyscy królowie będą jego namiestnikami, wtedy zapanuje pokój powszechny. Położenie geograficzne Francji, jej bogactwa i pełne sławy dzieje przeznaczają ją do tej roli kierującej. Niemcy są podzielone i rozdarte niezgodą wewnętrzną. Rosja znajduje się w stanie barbarzyństwa, Anglja jest wyspą, Hiszpanja, Włochy i Grecja nie wchodzą w rachubę... Pozostaje tylko jedna Francja.
 Zrozumiałem teraz, że moi przyjaciele w Anglji mieli słuszność. Póki on będzie żył — ten mały trzydziestosześcioletni Korsykanin — póty nie będzie na świecie spokoju.
 Constant postawił na stole filiżankę kawy. Cesarz wypił i patrzył znów, jak nieprzytomny, w czerwony ogień na kominku. Głowę pochylił na piersi.
 — W przyszłości, — mówił — będą królowie Europy kroczyli w pochodzie koronacyjnym cesarza Francji. Każdy z nich będzie musiał mieć pałac w Paryżu, a Paryż będzie się rozciągał aż do Wersalu. Są