Strona:PL Dumas - Anioł Pitoux T1-2.djvu/138

Ta strona została skorygowana.

Honor stajni królewskiej został uratowany, ale monarchja zgubiona.
Z Maurepas i Colonne wszystko idzie jak najlepiej.
Jest dosyć dla dzierżawców, którzy dobrze napełniają swoje spiżarnie.
Jeden śpiewa, drugi płaci.
Ludwik XIV rozpoczął swoje panowanie od rozkazu powieszenia na przedstawienie Colbert‘a, dwóch głównych dzierżawców.
Potem obrał sobie Lavalliere za kochankę i kazał wybudować Wersal.
Wersal jednak, gdzie chciał ją umieścić, kosztował bardzo drogo.
Lavalliere nie kosztowała go nic prawie.
Następnie w 1685 roku, wypędzono z Francji tysiące zdolnych ludzi za to niby, że byli protestantami.
To też w roku 1707, przy życiu jeszcze wielkiego króla, Boisguilbert mówiąc o roku 1698, wyraził się:
— Maszyna działa jeszcze w owym czasie, był jeszcze w owym czasie olej w lampach. Dzisiaj wszystko ustało. Boże wielki, cóż będzie za lat osiemdziesiąt, gdy na scenie ukażą się Dubarry‘owie i Polignak‘y.
Lud nie będzie się pocił wodą, ale krwią.
Oto wszystko.
A wszystko w takich formach uroczych!
Dawniej poborcy podatków byli brutalni i zimai jak drzwi więzień, do których wtrącali swoje ofiary.
Dzisiaj są to filantropi.
Jedną ręką obdzierają lud, drugą budują mu szpitale.
Jeden z przyjaciół moich, wielki finansista, zapewniał mnie, że ze stu dwudziestu miljonów, które przynosiły podatki od soli, poborcy zużytkowywali na rzecz swoją siedemdziesiąt miljonów franków.
To też, gdy w pewnem towarzystwie pytano o stan wydatków, jakiś radca, lubujący się w grze wyrazów, rzekł:
„Nie są to stany specjalne, lecz stany powszechne“.
Iskra padła na proch, proch zajął się i spowodował pożar.
Każdy powtarzał sobie słowa radcy i rozprawiano głośno o Stanach powszechnych.
Dwór naznaczył otwarcie Stanów powszechnych na 1 maja 1789 roku.