Strona:PL Dumas - Hrabina Charny.djvu/169

Henryka II-go, króla angielskiego, zostawił im plan, który natychmiast po jego wyjeździe wykonać mieli.
 Miało to być nowe obwarowanie miasta Paryża; otoczenie, którego plan sam król podawał, miał to być prawdziwy mur XII wieku, ozdobiony wieżycami i bramami.
 Trzeci mur opasujący Paryż.
 Rozumie się, że inżynierowie, którym wykonanie tego planu powierzone zostało, nie brali miary z chwili bieżącej, bo stolica szybko rosnąc od Hugona Kapeta, przerwała już dwa pasy dawniejsze i obiecywała wybiec poza trzeci.
 Zrobiono więc pas szerszy, a w tej przestrzeni zamknięto wielką ilość małych wiosek, przeznaczonych na utworzenie wielkiej całości.
 Te wsie i wioski, jakkolwiek ubogie, miały każda swój sąd osobny, sąd dominjalny.
 Wszystkie sądy te dominjalne, rzadko się z sobą zgadzały, a po otoczeniu ich jednym murem, jeszcze silniej uwydatniały sprzeczności, przez co wielkie zamieszanie sprawiały w tej dziwnej stolicy.
 Ówczesny posiadacz dóbr Vincennes, któremu widocznie więcej niż innym starcia te dokuczyły, postanowił raz im położyć kres.
 Posiadaczem owym był Ludwik IX.
 Dobrze bo jest przypomnieć dzieciom, a nawet i dorosłym, że kiedy Ludwik IX wymierzał sprawiedliwość pod owym dębem przysłowiowym, wymierzał ją jako pan, nie jako król.
 Wskutek tego, jako król, rozkazał, aby wszystkie sprawy przez mniejsze sądy rozstrzygane, odwoływały się do Chatelot w Paryżu. Sąd więc w Chatelot stał się wszechmocnym i był nim aż do chwili, w której parlament, wdzierający się coraz bardziej w zakres władzy królewskiej, oświadczył, że on z kolei drogą apelacji rozstrzygać będzie sprawy w Chatelet osadzone.
 Zgromadzenie narodowe zawiesiło wszystkie parlamenty.
 — Zakopaliśmy je żywcem!... powiedział był raz Lameth wychodząc z posiedzenia.
 Ale na naleganie Mirabeau, przywrócono dawną moc Chateletowi, a nawet nowe mu atrybucje dodano.