Strona:PL Dumas - Józef Balsamo.djvu/680

 — Ach, nie! człowiek nie może tak pisać sam o sobie. Zanadto szczere są te zwierzenia, sąd nadto bezstronny.
 — A ja myślę, że się mylisz, — rzekł żywo starzec. Autor chciał właśnie dać światu przykład człowieka, który ukazuje się swym bliźnim takim, jakim go Pan Bóg stworzył.
 — Więc pan zna autora?
 — Autorem jest Jan Jakób Rousseau.
 — Rousseau! — zawołał młodzieniec.
 — Zabłąkało się tu kilka oddzielnych kartek z jego ostatniej książki.
 — Więc ten młody człowiek, biedny, nieznany, niewykształcony, wędrujący prawie o żebranym chlebie, to był Rousseau, który pewnego dnia miał stworzyć Emila i napisać Umową społeczną?
 — Tak, to był on; albo raczej nie, — rzekł starzec z melancholją. Nie, to nie był on; autor Emila i Umowy społecznej to człowiek rozczarowany, zniechęcony do życia, do ludzi, do sławy i prawie że do Boga. Tamten... tamten Rousseau... kochanek pani Warens, to dziecko, wchodzące dopiero w życie z dziecinną radością i nadzieją. Jest pomiędzy nimi dwoma cała przepaść... trzydzieści lat nieszczęścia.
 Starzec pokiwał głową, opuścił beznadziejnie ręce i zamyślił się głęboko.
 Gilbert był jakby w ekstazie.
 — A więc przygoda z panną Galley i panną de Graffenried jest prawdziwa? — zapytał. — I on