Strona:PL Dumas - Karol Śmiały.djvu/152

naturalne; właściciel posiadłości miał najsłuszniejsze prawo do ziemi, na której zrodził się, gdzie zrodzili się równie jego ojciec, dziad, i pradziad, gdzie ród jego zakorzenił się.
 W XIV. i XV. wieku przeciwnie, apanaże, małżeństwa, całą tę przeszłość feudalną zburzyły. Filip Hardy, francuz z urodzenia, był księciem Burgundji, bardzo właściwie, bo Burgundja była ziemią francuską, ale Francuz hrabia Flandrji, księciem Luksemburgu, palatynem Holandji!
 A zatem w państwach podległych księciu Burgundzkiemu mówiono po flamandzku, walońsku, holendersku, niemiecku i po francusku; pięć języków i być może pięć dialektów, prawdziwa wieża Babel, wszystko się nienawidziło, pogardzało sobą wzajemnie i zazdrościło.
 Rzecz dziwna! Kraje zupełnie sobie równe, jak Liége i Luksemberg, Holandja i Flandrja, a przeciwnych charakterów.
 A już wówczas, w tej epoce, Francja wywierała pewien wpływ na wszystkie ludy, przez Mases i Littich, gdzie mówiono po francusku przez Marek z pochodzenia niemiecką a francuzką ze wspólności interesów i z uczucia serca.