Strona:PL Dumas - Mohikanowie paryscy T1-18 v2.djvu/1563

całość fizjognomji jest dumną i łagodną zarazem, a wszystko oznacza człowieka wysokiej inteligencji, z umysłem jasnym i szybkim w postanowieniach; poeta lub żołnierz, należy on do starej rasy francuskiej, do rasy wojującej.
 W istocie człowiek ten, to poeta, który napisał: „Rene, Atala, les Martyrs:“ to mąż stanu, który wydał pamflet pod tytułem „Bonaparte i Bourboni“ i który skrytykował sławne rozporządzenie z 5. września, w broszurze „O monarchji konstytucyjnej.“ To nakoniec minister, który w roku 1823 wydał wojnę Hiszpanji, dyplomata kolejno przedstawiający Francję w Berlinie i Londynie: to wice hrabia Franciszek Rene de Chateaubriand, ambasador w Rzymie.
 Szlachectwo jego jest stare, jak Francja. Do XIIIgo wieku przodkowie jego mieli za herb pawie pióro, ale od bitwy pod Man urah, Geoffroy, czwarty tego nazwiska, który niósł chorągiew Francji przed Ludwikiem Świętym, owinąwszy się nią z obawy, aby nie dostała się w ręce Saracenów, otrzymał kilka ran, które rozdarło zarazem i ciało jego, za co król Ludwik obdarzył go przywilejem dodania do herbu tarczy ozdobionej złotemi liljami z tą dewizą: „Krew moja zbroczyła sztandary Francji.“
 Człowiek ten jest to pan możny, a przedewszystkiem poeta; Opatrzność postawiła go na drodze monarchji, jak owego proroka, o którym wspomina historyk Józef, co przez ciąg tygodnia obiegał mury Jerozolimy, wołając:
 — „Jeruzalem! biada tobie;“ a ostatniego dnia wołał: „Biada mnie!“ i którego kamień, spadający z murów tego miasta, przeciął na dwoje.
 Restauracja go nienawidziła, jak wszystko, co sprawiedliwe i mówiące prawdę; to też wydaliła go pod pozorem wynagrodzenia zasług. Liczono tu na artystę, ofiarując mu ambasadę w Rzymie; nie mógł on istotnie oprzeć się miłości ruin starożytnych i widzimy go posłem.
 Co robi tutaj?
 Ściga wzrokiem życie Leona XII., które gaśnie. Pisuje do pani Récamier, Beatriczy tego drugiego Danta, Leonory tego drugiego Tassa. Przysposabia pomnik Poussina, którego płaskorzeźbę wykona Duprez, a popiersie Lamoyne; a nakoniec w chwilach wolnych zajmuje się odkopywaniem pamiątek w Torre Vergata, ma się rozumieć nie kosztem rządu, ale swemi własnemi pieniędzmi, a staro-