Strona:PL Dumas - Naszyjnik Królowej.djvu/148

publiczną, pozostawiając za sobą króla, o którym nie mówiono wcale, pana de Lafayette‘a, o którym nie mówiono jeszcze, i Neckera, o którym już nie mówiono.
 Przeciwko Mesmerowi, apostołowi materjalizmu, wystąpił Saint-Martin, spirytysta. Doktryna tego ostatniego miała pocieszać dusze, dotknięte materjalizmem doktora niemieckiego. Proszę sobie wyobrazić ateusza z religją słodszą, niż sama religja, republikanina pełnego uszanowania dla królów, szlachcica, czule rozkochanego w ludzie; proszę sobie wyobrazić napaść tego człowieka, obdarzonego wymową i logiką, najzgubniejszą dla wszystkich wierzeń na ziemi.
 Występował on przeciw prawu społecznemu jedynie z tej racji, że karze wyniki, nie oceniając przyczyn. Koło Mesmera grupowało się wszystko, co było dobrobytem i zmysłowością życia, cały elegancki materjalizm wyrodków narodu; około księgi pomyłek i prawdy zgromadzały się dusze bogobojne, miłosierne, kochające, dusze spragnione rzeczywistości, po nasyceniu się chimerą. Być może, iż wciągnęliśmy czytelników naszych w przydługą trochę rozprawę, ale niepodobna było, mówiąc o owej epoce, nie dotknąć piórem tych zagadnień, pełnych znaczenia, zagadnień, będących ciałem i życiem tej epoki.