rocznica, jak pokonałem w bitwie pod Zamą Annibala; nie czas wchodzić w szczególne rozterki, gdzie bogom dzięki uczynić należy; idźmy do Kapitolu i tam cześć winną oddajmy Jowiszowi“. Ruszył się zatem z miejsca, a za nim lud cały. Sami tylko obżałujący i sędziowie zostali. Cały dzień ten przepędzony był w obrządkach uroczystych i radości; a gdy zmierzchać poczynało, mimo najżywsze przyjaciół i powinowatych usiłowania, Rzym porzucił, przenosząc dobrowolne wygnanie nad widok nieprawych ziomków. Osiadł zatem w wiosce swojej Linturnie nad brzegiem morskim i tam w spokojności resztę wieku trawiąc, gdy się czuł być blizkim śmierci, grób sobie wystawić kazał, nie chcąc, jak twierdzi Liwiusz, aby i zwłoki jego Rzym niewdzięczny oglądał.
Sam Scypion dał powód do tego porównania, gdy się o pierwszeństwo w rycerskiem rzemiośle Annibala pytał. W odpowiedzi swojej Annibal o sobie nie zapomniał, a opuszczając z razu Scypiona, na powtórne zapytanie, dał mu najchlubniejsze świadectwo.
Jak Scypionów w Rzymie, tak Barków w Kartaginie, ród pierwsze godności zdawna posiadał. Amilkar, ojciec Annibala, mąż ze wszech miar zacny, w Afryce i Hiszpanii dał dowody roztropności i dzielności swojej, rozszerzył granice państwa i chwalebną w bitwie śmiercią uwieńczył koniec życia swojego. Scypion, ojciec Afrykańskiego, równie dzielny, w Hiszpanii życie za ojczyznę położył. Dwaj ci mężowie znamienici, z pierwiastków wdrażali synów do dzieł godnych ich rodu: Amilkar dziewięcioletniemu Annibalowi przysięgę nienawiści przeciw Rzymianom uczynić rozkazał; śmierć ojca Scypionowego rozżarzyła w synu zemstę przeciw nieprzyjaciołom ojczyzny Kartagińcom. Zbyt młodo Annibal utracił ojca: szczęśliwsy w tej mierze nad niego Scypion, w bitwie pod Trebią życie swojemu ocalił.
W młodym wieku obadwa na czele wojsk stanęli, a takowej nadania władzy równe okoliczności i w jednymże kraju były przyczyną. Powołany do Hiszpanii od Azdrubala, szwagra swojego, Annibal, po jego zejściu władzę nad wojskiem objął. Po stracie stryja i ojca w tejże Hiszpanii, wojska, któremi rozrządzali, Scypionowi oddano. Sprzeciwiał się wyprawie do Włoch Annibala dawny i stały Barków nieprzyjaciel Hannon, równie w Rzymie wyprawie do Afryki nienawistny Scypionom Fabiusz.
Zajęty nie tak szczególną zemstą, jak usługą krajową Scypion, nie wprzód szedł wstępnym bojem na nieprzyjaciela, aż się pierwej do tego przygotował; czem dał dowód rzadkiej w porywczym wieku
