sobie tego ojciec przewieść, iżby mu życie odjął; wyzuwszy go zatem z następstwa, w klasztorze Prumskim osadził.
Przedsięwziął niedługo potem rzecz godną uwiecznienia sławy swojej, chcąc złączyć Ren z Dunajem, a tem samem Ocean z Czarnem morzem. Miał mieć ów kanał trzysta stóp szerokości, głębokość zaś takową, iżby znieść mógł spore statki. Ale, że grunta, którędy miał iść po większej części znalazł miękkie i błotniste, a sposoby czynienia spławów osuszających, jakich teraz używają, nie były wiadome, dzieła rozpoczętego do skutku przywieść nie mógł.
Śmierć Adryana pierwszego papieża, którego wielce poważał i kochał, bardzo go zasmuciła. Chcąc więc potomności zostawić dowód żalu i przywiązania swojego, sam mu pisał nagrobek, który wyryty na marmurze dotąd trwa na Watykanie, jest zaś takowy:
Post patrem lacrimans Carolus haec carmina scripsi,
Tu mibi dulcis o mor, te modo plango, pater:
Nomina jungo simul titulis, clarissime, nostra:
Adrianus, Carolus, rex ego, tugue pater.
„Sam te wiersze pisałem płacząc po tobie, najukochańszy ojcze i przyjacielu; niech nasze imiona razem złączone będą, Adryan, Karol, ja król, ty ojciec.“
Nie wierszy wytworność, której tamte czasy nie miały, ale pisanie ich oznacza czułość króla i sposobność do rymotwórstwa.
Pomimo tylu klęsk, które Saksonowie ponieśli, zawsze trwała w tym narodzie pamięć dawnej swobody, a zatem ochota do jej odzyskania. Chcąc się więc w zdobytych krainach zapewnić, kazał brać do wojska tamtejszych obywatelów, a gdy je pod pułki ściągnął, oddalił z kraju i w dalekich stronach ku straży twierdz i granic od Włoch i Hiszpanii poosadzał; tym sposobem ujął im możności licznego, jak przedtem wyprowadzali w pole, wojsk zgromadzenia, a pograniczne własne kraje od napaści zabezpieczył.
Zostawał jeszcze wielokrotnie pokonany, zawsze jednak niespokojny naród Hunów i Awarów, w północnej części Pannonii mający swoje siedliska. Zdał więc rząd wojska, które tam słał, Henrykowi, książęciu Fryulu: ten stołeczne ich miasto zwane Rynga opanował, a gdy mu przybył na pomoc Pipin, król Lombardyi, w bitwie zaś stoczonej, sam wódz narodu tego poległ; poddali się zwyciężeni i odtąd zachowali się spokojnie.
Sławna i wielkiemi przymioty i bezbożnością swoją Irena, cesarzowa wschodnia, zgładziwszy ze świata Konstantyna, własnego syna, wstąpiła na tron i tak umiała łagodnym rządem pokryć bezprawie swoje i ująć poddanych, iż spokojnie używała najwyższej
