Strona:PL Dzieła Ignacego Krasickiego T. 6.djvu/82

nienawistnych podejścia i usiłowania, a zaufany w miłości ludu o trybunat starania swoje rozpoczął.
 Gdy czas obrania przyszedł, w nadzwyczajnej mnogości zebrany lud jednostajnemi głosy wykrzyknął Kajusa i ledwo to mogli wymódz przeciwnicy, iż na czele innych położonym nie został. Skoro jednak urząd objął, stał się ich naczelnikiem. Zabójstwo brata wśród Rzymu popełnione z najżywszem rozrzewnieniem stawiał w oczach czułego ludu, każdego czasu porównywając przykłady ze świeżą zbrodnią. „Przodkowie wasi — powtarzał — wojnę wypowiedzieli Faliskom za trybuna Genucyusza zabójstwo; na śmierć wskazali Weturyusza, iż przed trybunem nie powstał. A ci — pokazywał na senat bogatych — w oczach waszych zabili kijmi Tyberyusza; ciało jego włóczone po mieście wrzucono w Tyber; i śmierć gwałtowną przyjaciele jego ponieśli wtem miejscu, gdzie przedtem nigdy się tego bez sądu i rozwagi nie ważono i nieinaczej krnąbrnych na zawołanie potępiano, aż pierwej trębacz przed drzwiami ich powtórzonym odgłosem wezwanie publiczne ku usprawiedliwieniu się uczynił.“ Temi sposoby wzruszywszy słuchaczów, przystąpił do ogłoszenia wyroku, iż kogo raz lud z urzędu złoży, ten nazawsze sposobność do spraw publicznych tracić będzie. Drugi znowu ogłosił wyrok, iż urzędnika, któryby bez poprzedzenia obrządków prawnych wskazał na wygnanie obywatela, lud ostatecznie sądzić ma.
 Pierwsze z tych praw zmierzało do Oktawiusza, wyzutego z trybunatu; drugie do Popiliusza, który będąc pretorem, przyjacioły Tyberyusza bez poprzedniczego sądu na wygnanie wskazał. Popiliusz uprzedził wyrok i z Włoch ustąpił. Za Oktawiuszem wstawiła się Kornelia i gdy się oświadczył przed ludem Kajus, że przez wzgląd dla matki wniosku swojego odstępuje, powszechnie był uwielbiony.
 Za jego staraniem ustanowione były osady na gruntach przyległych miastom nowo założonym; wyznaczone bez odciągania z płacy, jak się dotąd działo, dla żołnierzy odzieże; nadane prawo obywatelstwa rzymskiego miastom i krainom włoskim; zakazane werbunki przed siedmnastym rokiem; w sądach znacznie zmniejszona powaga senatu. Te zaś wszystkie prawa, że miały za cel dobro ludu, coraz bardziej zwiększały przywiązanie, które jak spadkiem na niego po bracie przyszło.
 Dotąd trzysta senatorów liczono; on liczbę podwoił, ale ją wybranemi ze stanu rycerskiego napełnił; a na pokazanie, iż w pospólstwie pełność władzy zostawała, zamiast tego, iż poprzednicy jego, mówiąc publicznie, ku miejscu, gdzie się senat zgromadzał, obracali się, on stawał przeciwnie i do ludu mówił. Temi sposoby odmienił w Rzymie stan rzeczy i z arystokratycznego demokratycznym uczynił. Że zaś lud zdał na niego wybór podwajający senat, ujrzał