Skutki podobnego stanu rzeczy są w wysokim stopniu opłakane. Podzielić je można na dwie kategorye, z których jedna przedstawia nieprzeliczone straty materyalne, druga zasmucające poszkodowania moralne. Z jednej strony silne zachwianie się wiary publicznej onieśmiela kapitały, ścieśnia działanie kredytu, tej sprężyny życia wszelkich ekonomicznych działań i ulepszeń, tamuje w rozwoju swym przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe już istniejące, zniechęca do powstawania inne, któreby powstać i stać się użytecznemi mogły, wprowadza chwiejność i nieprawidłowość w interesowe, fluktuacye, których właśnie jedyną rękojmią pomyślnego bytu i rozwoju stanowić może matematyczna nieledwie pewność obrachowań i zegarkowa punktualność działań. Z innej strony dowiedzioną jest rzeczą, że krzywda zadana, w niezmiernie rzadkich tylko wypadkach zasiewa nasiona dobrych uczuć w sumieniu tego, kto ją przenosi, najczęściej zaś, zawsze prawie, rodzi ona żądzę odwetu, powetowywania sobie szkód i strat jakimbądź kosztem i na kimkolwiekbądź, chociażby na kimś, zrządzonej niesłuszności całkowicie niewinnym. Niesłuszność wprowadzona w obyczaj publiczny gasi zwolna w sumieniach poczucie i zamiłowanie
Strona:PL E Orzeszkowa Cnoty proste.djvu/7
Ta strona została uwierzytelniona.
