Strona:PL Edward Nowakowski - Cudowne obrazy Przebłogosławionej Matki Bożej w Wilnie.pdf/7

Wilno (¹)

Antokol — Kanonicy Lateraneńscy. Kościół ŚŚ. Piotra i Pawła.
Kiedy tu pierwszy kościół stanął — niema pewności. Przypuszczenie, że Piotr Gastold, co sprowadził Franciszkanów za Olgierda do Wilna, pierwszy na Antokolu wystawił kościół, wtenczas tylko mogłoby być wiarogodne, gdyby podanie, że tam stała bożnica pogańska, nie było prawdziwe, niepodobna bowiem przypuścić, żeby za Olgierda, kiedy pogańskie wyznanie miało jeszcze wielkie znaczenie, mógł Gastold, jak podają, zburzyć świątynię pogańską i na jej miejscu wystawić kościół. Może wszakże na tem miejscu dawniej była, a za Olgierda już nie było tam pogańskiej świątyni. A wreszcie żadnej pewności niema, żeby tam była pogańska świątynia. Bądź co bądź podanie stale się utrzymujące jest za tem, że tu Gastold na Antokolu miał wystawić kościółek może później, po zamordowaniu Franciszkanów, co się stało w miejscu gdzie obecnie kościół św. Krzyża. Wreszcie jest rzeczą pewną, że był tu kościół i że biskup wileński Wojciech Tabor (1490—1507) podniósł z ruiny upadły tu kościół i opatrzył go funduszem. R. 1594 spalił się kościół i nabożeństwo tu przez 15 lat odprawiało się w szopie. Następnie proboszcz Piotr Korkonos wystawił chociaż drewniany ale okazały kościół, 60 lokci długi a 16 szeroki, poświęcony r. 1616 przez sufragana Abrahama Wojnę, który zostawszy r. 1630 biskupem dyecezyalnym, spełniając zamiar swego poprzednika Wołowicza, w r. 1638 sprowadził Kanoników Lateraneńskich i osadził ich przy tym kościele. W roku 1668 Aleksander Sapieha, biskup wileński, poświęcił kamień węgielny na wspaniały kościół, który wielkim nakładem wystawił Michał Pac, wojewoda wileński i hetman w. l. (zm. 1682), — konsekrowany r. 1701 d. 4 września przez Brzostowskiego, biskupa wileńskiego.
 W kościele tym jest cudowny obraz Najśw. Maryi Panny Łaskawej — kopia cudownego obrazu w Fawencyi we Włoszech (z roku 1410), którą biskup żmudzki Jerzy Tyszkiewicz, będąc (1639-1641) we Włoszech, kazał sobie odmalować i w swojej kaplicy