Strona:PL Eliza Orzeszkowa-O kobiecie 011.jpeg

I.

 Pomiędzy historycznym rozwojem kobiety polskiéj a losami kobiet zachodu istniały liczne podobieństwa i ważne różnice. Podobieństwa wyniknęły ze wspólności źródeł, z których Polska wraz z zachodnią Europą cywilizacyą swą czerpała, a któremi były: katolicyzm i łaciństwo. Katolicyzm wniósł do Polski, zarówno jak do Niemiec, Francyi, Anglii, Włoch etc., mistyczne z jednéj strony a z drugiéj wzgardliwe zapatrywanie się na istotę i przeznaczenie kobiety; łaciństwo, przenikając prawodawstwo i obyczaje, nadało rodzinie ustrój patryarchalno-despotyczny, w którego obrębie kobieta szczelnie zamkniętą i władzy męzkiéj podległą była. Toż samo co za zachodzie wyprowadzanie pojęć o kobiecie od Ewy, zgubicielki ludzkości, i Maryi, Matki jéj Odkupiciela, sprowadziło toż samo przypisywanie jéj nadludzkiéj złości i świętości. Z pojęć tych, połączonych z prawodawczemi ustawami, wyniknęła nicość jéj, tak wobec praw cywilnych i politycznych, jak wobec tych szczytów