Strona:PL Eliza Orzeszkowa-O kobiecie 044.jpeg

we zwróciły kierunki. Lecz do wszystkich czynników, które nowém skierowaniem się narodu zarządziły, dla kobiety przyłączył się jeden jeszcze, ją wyłącznie dotykający. Jest nim, o wiele więcéj niż w społeczeństwach innych utrudnione, zawieranie małżeństw, spowodowane brakiem męzkiéj ludności w kraju. Przez dziesięć lat przeszło, mężczyzna, w wieku sposobnym do żenienia się, był dosłownie rzadko napotykaną osobliwością. Potém stosunek ludnościowy dwu płci, przez przyrost nowego pokolenia wrócił do normalniejszych warunków; lecz trudność w zdobywaniu bytu, spowodowana przez zamknięcie się dla krajowców wielu dróg pracy, a brak wprawy i przyzwyczajenia do exploatowania innych, dotąd jeszcze umniejsza łatwość i skłonność do zawierania małżeństw. W żadnym zapewne kraju niéma tak wielu jak tutaj mężczyzn, którzy wbrew woli swojéj zachowują celibat, i tak wielu kobiet, które, przez niemożność wyjścia z mąż, pozostawione są siłom własnym: z wyjątkiem chłopów, żeniących się zawsze dla gospodarskich chociażby potrzeb, żydów, którzy, przy zakładaniu rodziny, za wiele w sferach dostatnich a zamało w ubogich liczą się z warunkami materyalnemi, i bardzo bogatych rodzin arystokracyi rodowéj lub pieniężnéj, tyczy się to stanów wszystkich. Średnia posiadłość ziemska, zarówno jak profesye wolne, jak ilościowo i jakościowo malutka