Strona:PL Eliza Orzeszkowa-O kobiecie 097.jpeg

religijne wierzenia, powstające z wrażeń, otrzymywanych od zjawisk przyrody i wewnętrznych poruszeń uczucia i myśli.
 A jednak na wszystkich punktach życia daje się spostrzegać wielka jeszcze blizkość dzikości pierwotnéj. Hymny Wedyjskie świadczą o niezmiernie nizkiéj skali żądań i marzeń ludzkich, a prawa Manusa, okrucieństwem przepisów karnych i potwornością przewidywanych zbrodni, dowodzą, jak nizkim jeszcze był stopień uspołecznienia i z jaką trudnością wypracowywało się przejście do obyczajowości teraźniejszéj. W mitologicznéj biografii reformatora Krischny znajduje się ustęp: Ci, którzy używają ludzi do ofiar (składanych bóstwom) i kobiety, pożerające ludzi, na ofiary zamordowanych, będą w Jamie (piekle) dręczone przez ofiary swe, które, odrąbując członki ich toporem, zjadać je będą i tańczyć, i śpiewać tak, jak to czynili na ziemi ci ludożercy. Ci, którzy ufność wzbudzającemi słowy uprowadzili niewinnych w miejsce puste, aby tam wbijać ich na pale i rozkoszować się ich mękami, oddani będą wszystkim męczarniom Jomy.
 Tak więc nad świetnemi narodzinami przyszłości wznosiły się cienie przez przeszłość rzucane; obok błysków poezyi, nauki i wysokich spekulacyi umysłowych, istniało pożeranie ludzi przez ludzi i rozkoszowanie się męczarniami, zadawanemi niewinnym.