Strona:PL Eliza Orzeszkowa-O kobiecie 123.jpeg

dzieci? A gdy małżonek spogląda na dziecię swéj małżonki, niby zwierciadło, odtwarzające oblicze jego, doświadcza takiéj radości, jak ten, który otrzymał niebo... A gdy syn przybiega do ojca swego i otacza go uściskiem, jestże wyższa radość na ziemi?“
 Jak zawsze i wszędzie, tak i tu, kobieta najenergiczniéj rozwinęła się w tym kierunku, w którym najstaranniéj kształciły ją opinie i obyczaje publiczne, wywołane przez potrzeby czasu i miejsca. Potrzebą czasu i miejsca było sprowadzenie na świat potomstwa jak najliczniejszego i dającego jaknajlepsze gwarancye zdrowia i długiego życia. Najwyższy ów pożytek społeczny w ogromnéj mierze zależał od miłości, uległości i cnoty małżeńskiéj kobiety. Nad wzbudzeniem i utrwaleniem w niéj przymiotów tych czuwał prawodawca i wykonawca ustaw prawnych, pracowała nad niemi opinia publiczna, rozdająca wedle ich miary szacunek lub hańbę, dostojeństwa lub najsroższe kary; spływały one z pokolenia na pokolenie pod postacią tradycyi i ideału, wzmagały je i potęgowały zarówno fizyczne moce dziedziczenia cech po ubiegłych pokoleniach, jak towarzyszący doskonalącéj się cywilizacyi rozwój władz uczuciowych i moralnych. To téż wszystkiemi czynnikami temi wypracowana postać małżonki indyjskiéj zarysowała się w historyi i poezyi kraju tego, z taką wspaniałością i zarazem słody-