Strona:PL Eliza Orzeszkowa-Z różnych sfer t.1,2 112.jpeg

ojca lub brata, albo kochające serce i silną dłoń męża. My samotne, same wszystkiém jesteśmy i powinnyśmy być dla siebie. I dumne być możemy, i chwała nam, jeśli mężne, prawe a czyste przejdziemy drogę naszego ciężkiego życia; jeśli nikt w oku naszém nigdy łzy nie zobaczy. Heleno, wierz mi, dola nasza smutna, ale i piękna; zewnątrz niéj żałoba, ale treść ma szczytną i pełną powagi. A jeśli gdzieś, tam wysoko, rachują cnoty i grzechy ludzkiego istnienia, toć koleje kobiety, która, śród trudnych dla niéj spraw społecznych, przez tłumy się przeciśnie, drogę życia przejdzie mężna, prawa i czysta — toć koleje takiéj kobiety zapiszą się tam jasnemi zgłoskami męczeństwa i świętości.
 Natalia była wzruszona; gdy tych słów domawiała, głos jéj drżał; znać w niéj było kobietę, która wiele cierpiała, wiele walczyła, nim zdobyła sobie męztwo, i która wreszcie dumną była z ciężko i boleśnie przebytéj drogi swojéj. O! bo zaprawdę, jeśli cokolwiek może słusznie uczynić człowieka dumnym i wznieść go we własnych oczach, to pamięć wielkich cierpień, przebytych mężnie, i ciężkich prac, dokonanych samotnie. Kto, przechodząc przez świat z bólem w piersi i troską w myśli, nie ukazał ludziom łez swoich i skarg, i nie uniżył się prośbą o litość; kto śmiały i mężny dźwigał swój krzyż bez pomocy i bez słabości; ten wart jest szacunku. A jeśli tym cierpiącym w dumie i milczeniu jest kobieta, słaba ciałem, skrę-