trupem około dziesięciu tysięcy. Tym sposobem wybawił lud Izraela od ucisku Moabitów, i zjednał mu pokój na lat ośmdziesiąt, od roku świata 2679 do 2759. (Księgi Sędziów, III, 15). L. R.
Aonidy, przydomek muz, tak nazwanych od gór i źródeł poświęconych im w Aonii.
Aonija, właściwie kraj Aonów, dawniejsza poetyczna nazwa całej Beocyi.
Aorsy, plemię wspominane przez Strabona, Plinijusza i Tacyta w I wieku po Nar. Chr. Zajmując kraje położone między Kaukazem i Donem, Aorsy byli kolejno nieprzyjaciołmi lub sprzymierzeńcami Rzymian. Plinijusz uważa ich za jedno z Sarmatami; inni pisarze starożytni biorą ich za Chazarów.
Aorta, Tętnica główna. Główny pień naczyń krwistych wychodzący z serca, rozprowadza krew po całém ciele. Wychodzi z lewej komórki serca, wznosi się ku górze na lewo, tętnica wstępująca (aorta ascendens) zachyla się łukowato na lewo ku tyłowi, stanowiąc łuk tętnicy (arcus aortae), spuszcza się potém na dół, tętnica zstępująca (aorta descendens), wchodzi do jamy piersiowej, spuszcza się po lewej stronie stosu kręgowego, tętnica śród piersiowa (aorta thoracica), przebija przeponę w miejscu sobie właściwém, dziura aortyczna (hiatus aorticus), wchodzi do jamy brzusznej tętnica brzuszna (aorta abdominalis), gdzie przy czwartym kręgu lędźwiowym kończy się, rozdzielając na dwie tętnice biodrowe wspólne (a. iliacae). Aorta tuż przy swoim początku od serca opatrzona jest wewnątrz trzema zastawkami półksiężycowemi (valvulae semilunares), przeszkadzającemi odpadaniu krwi własnym ciężarem napowrót do serca. Na stronie aorty, odpowiadającej tymże zastawkom, są trzy wypukłości (sinus valsalvae) stanowiące razem nabrzmienie, zwane opuszką tętnicy (bulbus aortae). Główne jej gałęzie są: z lewej i prawej strony aorty wstępującej tuż nad opuszką, wychodzą na prawo i na lewo dwie tętnice okrężne serca (art. coronariae cordis, dextra et sinistra); z łuku aorty wznosi się wprost ku górze tętnica bezimienna (arteria innominata), z tej znowu na prawo wychodzi tętnica podobojczykowa prawa (a. subclavia dextra) i wprost ku górze tętnica szyjna prawa (art. carotis dextra); z najwyższego punktu łuku aorty wychodzi tętnica mózgowa (ar. carotis interna, s. cerebralis); dalej przy zakończeniu łuku, podobojczykowa lewa (art. subclavia sinistra). Zstępująca, wypuszcza w jamie piersiowej dziesięć par gałęzi międzyżebrowych (art. intercostales), oprócz tego z tyłu wypuszcza trzy albo cztery gałęzie do miąższu płuc, dla odżywienia tego organu, tętniaki oskrzelowe (art. bronchiales). Nakoniec aorta brzuszna, oddziela w jamie brzusznej dwanaście różnych gałęzi większych, służących do odżywiania trzewiów w tej jamie położonych, noszących nazwanie: tętnica śródbrzuszna (art. coeliaca), kreskowa górna i dolna (ar. mesenterica superior, et inferior) tętnica nadnérkowa (art. suprarenelis) i t. d. Dr. J. K.
Aortitis. Zapalenie aorty. Zajmuje tylko zewnętrzną powłokę téj tętnicy, jako jedynie obdarzoną naczyniami krwionośnemi. Wtedy, kiedy jeszcze mniemano, że wszystkie powłoki arteryi posiadają naczynia, uważano powłokę wewnętrzną za główne siedlisko zapalenia. Późniejsze atoli doświadczenia w tym przedmiocie, przekonały dowodnie, że czerwoność wewnątrz aorty brana za znak zapalenia, pochodziła od farbnika krwi, a cienkie błonki, naśladujące tak zwane fałszywe błony (produkta zapalenia), były pokładami włóknika. Zjawiska tej choroby nie są jeszcze dotąd zbadanemi. Nieliczne doświadczenia, jakie pod tym względem zrobiono, nie wystarczają do dobrego wyobrażenia o tej chorobie. Dr. K. K.
Aoryst (z greckiego: aoristos, bez czasu), właściwie forma czasowania nie-
