określona w grammatyce greckiej, czas bezwzględnie przeszły, oznaczający przeszłość w sobie zamkniętą i jedną, bez względu na jej trwałość, a zatém czas czysto historyczny, dla tego też przez attyckich pisarzy używany w każdém opowiadaniu. W naszym języku, jak również w innych słowiańskich, Aorystowi odpowiada forma czasowania dokonanego; o ile więc czas ten obejmuje znakomity moment czynności skończonej, głównie ma miejsce tam, gdzie idzie o energiję stylu historycznego; wszakże własność ta w całej czystości utrzymała się tylko w trybie oznajmującym, daleko mniej zaś w łączącym i życzącym, nieco więcej w rozkazującym. Tryb bezokoliczny rzadko kiedy wyraża w sobie chwilową skończoność, dokonaną czynność Aorystu; lecz natomiast z zupełną ścisłością zachował się w czasie przyszłym. F. H. L.
Aosta, prowincyja północna królestwa Sardynii, z tytułem księstwa, mająca na powierzchni 64 mil + około 78,000 mieszkańców, przerznięta rzeką Dora-Baltea i otoczona najwyższemi Alp wierzchołkami. Głównem źródłem utrzymania ubogiej ludności jest gospodarstwo alpejskie (pastewne i nabiałowe), hodowla wina i dobywanie z łona gór srebra, żelaza i miedzi. Nie wystarcza to jednak na wyżywienie wszystkich mieszkańców, i dla tego znaczna ich część opuszcza corocznie ziemię rodzinną, zarobkując jako mularze, kowale i t. p. i wracając do domu z porobionemi oszczędnościami. Stolica prowincyi, miasto Aosta, liczące przeszło 7,000 mieszkańców, leży na lewym brzegu rzeki Dora-Baltea, w miejscu zetknięcia się dwóch dróg prowadzących przez góry Wielką i Małą Ś. Bernarda. Gród ten, podwładny był niegdyś Salassom, wojowniczemu plemieniu góralskiemu, z którém Rzymianie częste toczyli walki. Cesarz August, zniecierpliwiony ich burzliwością, kazał Aostę obrócić w perzynę, przyczém, jak wieść niesie, mieszkańcy, schroniwszy się przed srogością zdobywców do piwnic, zostali tam potopieni wodą sprowadzoną z rzeki. Żołnierze kohort pretoryjańskich założyli następnie w tém miejscu miasto Augusta Praetoria. Pod panowaniem francuzkiém miasto to było stolicą jednego z okręgów ówczesnego departamentu Dora-Baltea. Z zabytków jej rzymskich zasługują na wspomnienie: dobrze zachowany łuk tryumfalny, dwie bramy, zwaliska amfiteatru i starożytny most przez rzekę. Z nowszych gmachów wymieniamy katedrę, zbudowaną podobno jeszcze w VI stuleciu, a restaurowaną w XV. Dzisiejsze miasto, siedziba biskupa-sufragana Chambéry, prowadzi handel dosyć znaczny skórami serem i winem. W pobliżu jego znajdują się słynne kopalnie i źródła mineralne Saint-Didier.
