jest daleko słabszém od plemion mieszkających naprzeciw lewego skrzydła linii Czarnomorskiéj.
Adipocir. Nazwiskiem tém oznaczano pierwiastkowo każdą stałą mieszaninę kwasów tłuszczowych, obecnie zaś służy tylko do oznaczenia tłuszczu trupiego, który jest właściwie mydłem amonijakalnem z nieco wapna, a często i wolnych kwasów tłuszczowych. Przy gniciu trupów w pewnych okolicznościach, gdy muskuły, skóra i kości zupełnie zginą, ten tłuszcz pozostaje; najłatwiej zaś się tworzy, gdy wielkie massy trupów są zakopane w gruncie łatwo przesiąkającym, a przytem ciągle wilgotnym, gdzieby zatém ciągle woda świeża, napojona kwasem węglanym miała z niemi zetknięcie. W skutek gnicia muskuły, skóra i t. p. części stają się rozpuszczalnemi; kości rozpuści woda kwas węglany zawierająca, a pozostaną tylko kwasy tłuszczowe. W przyjaznych okolicznościach lat kilka wystarcza, aby taka przemiana dokonaną być mogła. T. C.
Adjudykacyja, w dawném prawie polskiém przysądzenie nieruchomości, na publicznej licytacyi najwięcej dającemu. Wyrok adjudykacyjny, ostateczne przysądzenie: licytacyją nazywano u nas plus offerencyją. W. D.
Adjudykata, przysędy, opłaty od dekretów dla sądu, czyli do skrzynki i dla pisarza, nazywano je w dawném prawie polskiém także luiami od wyrazu luere płacić. Należności te opłacał patron, musiał się zatem zabezpieczać przez branie vadimonia od strony swojéj. (Konstytucyja Grodzieńska str. 170. Volumina Legum VI. str. 437). Różne od tych były kary sądowe, grzywnami zwane, (ob. Grzywny), w połowie dla sądu, w połowie dla strony, zwano je tak, że się li-czy ły na grzywny po 48 groszy i vadia starościńskie 60 grzywien znaczące. Takie kary, były i za czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa za odwołanie się bezzasadne w Sądzie Kassacyjnym i Najwyższej Instancyi, nazwane grzywnami: odpowiadały ilości potrójnej wpisowej, (Dziennik Xięstwa Warszawskiego). W. D.
Adjunkt, Adjunctus, od słowa łacińskiego adjungo, przyłączam, znaczy pomocnik przy urzędniku. — W uniwersytetach i akademijach rossyjskich adjunkt jest professorem trzeciego rzędu, to jest następuje po professorach zwyczajnych i nadzwyczajnych. — W administracyi wojennej polskiej, adjunkci kommissarzy wojennych byli pomocnikami, a często pełnili sami ich obowiązki. — Adjunktem dozorcą miast, nazywano w Królestwie Polskiém przed ustanowieniem gubernii, pomocnika kommissarza obwodowego, dzisiejszego naczelnika powiatu. — Przy kommissarzach policyi wykonawczéj są adjunkci jako pomocnicy. — W Niemczech adjunktami nazywają się pomocnicy proboszczów.
Adjuracya, (z łacińskiego od adjuro, zaklinam), poprzysięganie, zaklinanie, wzywanie imienia Boskiego lub jakiej rzeczy świętej, aby skłonić kogo do uczynienia tego, czego żądamy. Adjuracyja jest wyraźną i stanowczą, gdy używamy wyraźnie Majestatu Boskiego, lub której z jego attrybucyi, dla wyjednania rzeczy żądanej, naprzykład, gdy mówimy: adjuro te per Deum vivum, „zaklinam cię przez Boga żywego;“ jest zaś domyślną, gdy używamy nie samego majestatu Boga, ale które ze stworzeń jego, lub rzeczą go wyobrażając, naprzykład: adjuro te per firmamentum, per Evangelium Christi i t. d. Adjuracyja jest nakazująca, z rozkazem, groźbą, przekleństwem; jest także prosząca, w sposobie prośby, błagania: tej ostatniej używamy do Pana Boga, Świętych, ludzi wyższego od nas stanu, lub przełożonych. Adjuracyja złych duchów wykonywa się nakazująco, (ob. Exorcyzm.)
Adjutant. Oficer przydany do boku jenerała lub dowódzcy, jużto dla roznoszenia rozkazów na polu bitwy, jużto dla pomocy we wszystkich czynnościach służbowych, tak w polu jak w garnizonie. Dawniej jenerałowie tylko miewali ad-
