żnym jest pod względem politycznym i historycznym; połączony bowiem od południa szeregiem komitatów czysto madziarskich z ziemią siedmiogrodzką, bywał w zamieszkach XVII i XVIII stulecia ogniskiem ruchu powstańczego. W latach 1848 i 1849 krwawe toczyły się tu walki.
Abawa czyli Abau, rzeka w Kurlandyi, płynie od wschodu ku zachodowi i uchodzi do Windawy, pod wsią Szłokiem, poniżej Goldyngi. Wiosną spławiają po niej drzewo. Wpadają do niej Wezat, Ammul i Immul.
Abazechy, liczne plemię zakubańskie, naprzeciw linii czarnomorskiej, zajmuje całą górzystą stronę północnego stoku gór kaukazkich, od źródeł Chodcy do granic Szapsugów. Rzeka Biała (Szangbasz) zasłania ich od strony Łaby; dawniej przeto wszystkie działania zaczepne wojsk rossyjskich za rzeką Białą kosztowały wiele strat i połączone były z niemałem niebezpieczeństwem. Wzniesiono blisko źródeł tej rzeki warownię Dlinnoleśna; ale położenie jej uznano potém za niekorzystne. Na początku 1846 Abazechy przyjęli poddaństwo Rossyi. Wiarę wyznają mahometańską; nie mieli nigdy książąt, ale szlachta rządziła ludem z większą samowolnością, niżeli książęta w innych plemionach. Pod wpływem Porty, która przy końcu przeszłego stulecia, za pośrednictwem przysyłanych do Czerkiesów duchownych, wymagała, ażeby jako Mahometanie, w miejsce zwyczajów, mających moc prawa, przyjęli przepisy Szerjatu (jednym z główniejszych jest: równość w obliczu prawa wszystkich wyznawców islamizmu), władza wyższej klassy zachwiała się i przy współdziałaniu Seraskiera Anapy, Hassan-Paszy, prawa stanów u Abazechów w 1826 r. zupełnie zrównane zostały.
Abazee, uroczystości na cześć Bachusa, ustanowione przez Dyonizyusza króla Azyi, a różniące się tém od innych świąt tego bożka, że odbywały się w największém milczeniu, zkąd i nazwa ich od greckiego wyrazu abakein czyli milczéć.
Abazes albo Abasse monety, przed 1833 r. w wielkiej ilości wybijane dla Gruzyi, jeszcze obecnie i długo w przyszłości zapewne krążyć będą w tym kraju, jakkolwiek od r. 1844 wprowadzony tu został systemat monet, miar i wag rossyjskich. Abazes zawiera w sobie 20 kartuli-tetri i równa się około 29 gr. (14⅜ kop.).
Abba, wyraz chaldejski, znaczy „ojciec.“ W Nowym Testamencie sam Chrystus mówi do Boga: „Abba, Ojcze“ (Marek, 14, 36). W takiemże znaczeniu powtarza go ś. Paweł (Rzym. 8, 15; Gal. 4, 6). Zdaje się że za czasów Chrystusa, Żydzi głównie używali tego słowa na oznaczenie Boga. Od niego pochodzi Abbas, opat, przełożony czyli ojciec klasztoru.
Abbadie (Antoni i Arnold Michał), dwaj bracia znani ze swych podróży do Abissynii, rodem z Irlandyi, lecz naturalizowani we Francyi. W roku 1838 po raz pierwszy przybyli do Abissynii dla zbadania mowy i rass tamecznych mieszkańców. Rezydenci wszakże i podróżnicy angielscy widzieli w nich agentów rządu francuzkiego, utrzymywanych w pewnych religijno-politycznych celach, oskarżali ich nawet, że byli powodem wypędzenia z Adoa protestanckich missyjonarzy. W r. 1839 znajdowali się obadwaj bracia w Kairze, zkąd Arnold wkrótce znów do Abissynii wrócił, Antoni pośpieszył za bratem swoim dopiero w roku 1840. Od tego czasu zwiedzili obaj bracia, po większej części oddzielnie, Abissyniję i przyległe jej kraje, zamieszczając od czasu do czasu w dziennikach francuzkich rezultaty swych poszukiwań etnograficznych i z dziedziny historyi naturalnej. W Kwietniu 1847 r., trzeci najmłodszy ich brat Karol, na pogłoskę o ich śmierci udał się do Afryki by ich odszukać, jakoż powrócili z nim do Europy, gdzie Antoni Abbadie odtąd już pozostał, Arnold jednak w 1853 r. raz jeszcze udał się do Etiopii.
