Abbadie (Jakób), słynny teolog protestancki, ur. się r. 1654 w Nay, mieście francuzkiém, parę mil od Pau, był najprzód pastorem we Francyi, potem w Berlinie, Londynie, gdzie się połączył z pastorami tak nazwanych kościołów Sabaudzkich, nakoniec był w Irlandyi dziekanem Villate, umarł r. 1727 niedaleko Londynu. Pisał po francuzku wiele kazań, w tej liczbie panegiryk Elektora Brandeburskiego (Rotterdam 1684), oraz dzieł teologicznych i historycznych. Najwięcej cenią jego Traktat o prawdzie religii chrześcijańskiej, we dwóch tomach (1684 i 1688); Wykład Apokalipsys, we 4 tomach, pod tytułem: Tryumf Opatrzności i religii czyli otwarcie Siedmiu pieczęci przez Syna Bożego, (1732 i 1743). W polskim języku mamy przekład jego dzieła: „Sztuka poznawania samego siebie, czyli badanie źródeł moralności“ (Wilno, 1830 r. tomów 2). Abbadie przejrzał i poprawił tłomaczenie francuzkie Liturgii anglikańskiej, wydanej w Londynie 1719 roku.
Abbadon (ob. Abaddon).
Abbakować, jest to oznaczyć drogę spławną przez wytknięcie beczek (baków), jako też ulic i kanałów w rzece przez kołki lub pale.
Abbat (Bazyli Józef), wikarjusz generalny dyecezyi Rodez, ur. 1799 w Pont de Cameret (Aveyron), w r. 1848 wybrany członkiem zgromadzenia narodowego, głosował prawie zawsze z prawą stroną. Po elekcyi 10 Grudnia popierał ministerium, które liczyło p. de Falloux do rzędu najznaczniejszych swych członków. Do zgromadzenia prawodawczego wybrany nie był. Wydał: Vies des Saints (Żywoty Świętych), książkę do nabożeństwa: Paroissien romain i t. d.
Abbas, stryj Mahometa, z początku walczył przeciw synowcowi, którego obwiniał o szalbierstwo; lecz pobity drugiego roku hedżyry (623 po nar. Chr.) w potyczce pod Beder, pogodził się z nim i został wkrótce jednym z najgorliwszych stronników proroka. Męztwo jego i przytomność umysłu ocaliły Mahometa w bitwie pod Honain; jakoż uwielbienie dla Abbasa tak było powszechne, że nawet Otman i Omar spotykając go, zsiadali zawsze z koni. Umarł 652 roku. W sto lat później, prawnuk Abbasa, Abul-Abbas, został kalifem i założycielem dynastyi Abbasydów (ob.).
Abbas I, nazwany Wielkim, siódmy szach Perski z dynastyi Sofi’ch, nastąpiwszy r. 1585 po ojcu swoim, Mohamed Kodabende, odzyskał niektóre części Korasanu na Tatarach Uzbekach, poczém stolicę państwa z miasta Kaswinu przeniósł do Ispahanu. W wojnie z sułtanem Achmetem, Abbas zagarnął cały kraj między rzekami Kur (starożytny Cyrus) i Araxes, oraz prowincyję Kilan (1597). Podbił także Kurdystan i Georgiję, zdobył Bagdad i poraził trzykrotnie armije wyprawione przez Amurata IV dla odzyskania tej stolicy. Przy pomocy Anglików zabrał Portugalii Bender-Abassi i wyspę Ormus w zatoce Perskiej. Um. w Kaswinie roku 1628 po 43 latach panowania. W ciągu swych rządów pozakładał wiele miast; wybudował wspaniały pałac w Ispahanie, karawan-seraje i meczety; ale splamił się także niejednym czynem okrucieństwa, a szczególniej morderstwem najstarszego syna swego, Sefi-Mirzy, pod zmyślonym pozorem, że przeciw niemu spiskuje. — Abbas II, prawnuk poprzedniego, dziewiąty z dynastyi Sofi’ch, wstąpiwszy na tron r. 1642, odzyskał Kandahar na wojskach wielkiego Mogoła i walczył niezawsze pomyślnie, z góralami Kermanu. Nazywano go sprawiedliwym i szlachetnym; trudno jednak zgodzić się na to, w obec licznych okrucieństw jakich dopuścił się na własnej rodzinie i poddanych. Um. roku 1660. — Abbas III, godzien wspomnienia jako ostatni z dynastyi Sofi’ch, w ósmym miesiącu życia (1731), pod opieką Kuli-Hana, tron odziedziczył. Regent, dwukrotnie porażony przez Turków pod Bagdadem, pomścił się klęsk tych w walnej bitwie przeciw Osmanowi-Paszy,
