pierwiastki, odpowiednie zamierzonemu w uprawie roślin celowi. 4-e Ostatnia część agronomii zawiera naukę o krudowaniu (karczowaniu) roli. Krudowanie oznacza przygotowanie do uprawy danego gruntu, przez mechaniczne usunięcie przeszkód naturalnych jakiemi są rośliny, kamienie i t. p. (Ob. Gospodarstwo wiejskie i rolnictwo). Z dzieł tego przedmiotu dotyczących wymienimy: Thaer: Grundsätze der rationellen Landwirthschaft, 4 tomy, Berlin, 1809 — 1810 Schwertz: Anleitung zum practischen Ackerbau, 3 tomy, Sztutgard i Tübinga, 1836 — 1837. Hamm: Katechismus der Ackerbauchemie, Bodenkunde und Dungerlehre, Lipsk, 1850. de Gasparin: Cours d’ Agriculture. W literaturze rolniczej krajowej między innemi odznaczyli się: Dezydery Chłapowski, Michał Oczapowski, J. N. Kurowski i inni. J. K. G.
Agronomiczny Instytut, Szkoła, Towarzystwo, (ob. Instytut, Szkoła, Towarzystwo).
Agrotera, przyjaciółka myśliwstwa, przydomek Artemizyi, która miała świątynię w Agrze, nad rzeką Ilyssem, a drugą w Megarze.
Agrygent, obecnie Girgenti, miasto na południowym brzegu Sycylii, należało w starożytności do najznakomitszych grodów tej wyspy i liczyło podobno 800,000 mieszkańców. Zburzone roku 405 przed narodzeniem Chrystusa przez Kartagiń-czyków, szybko się znów dźwignęło. W czasie wojen punickich podbili je Rzymianie. Od 825—1086 po narodzeniu Chrystusa zostawało w ręku Saracenów, na których zdobył je hr. Roger. Agrygent liczy teraz około 15,000 mieszkańców i posiada wspaniałe zwaliska, które w przepyszném oświetleniu nieba południowego są nieprzebranym dla malarzów skarbem. Najlepiej zachowaną jest świątynia Konkordii, najokazalszą świątynia Jowisza, mająca 340 stóp długości, 60 szerokości i 120 wysokości.
Agryjonije, Agrijanije, Agranije, uroczystości świecone corocznie w Orchomenie na cześć jednej córek Praetusa. Kobiety uwieńczone bluszczem, nocną porą szukały Bachusa Agrionos (t. j. dzikiego); nie znalazłszy go, wołały, że poszedł do Muz. Potém wspólnie wieczerzając, zadawały sobie zagadki, lecz podobno także licznych się dopuszczały excesów. Plutarch wspomina o córkach Minyasa, które w napadzie szału rozsiekały Hippaza, syna Leuzyppa, za co później niewiastom z ich rodziny, pod karą śmierci, niewolno było przystąpić do obchodu Agrijonii.
Agrykola (Knejus Julijusz), znakomity mąż stanu i wojownik, urodził się 40 roku po narodzeniu Chrystusa. Zostawszy za panowania Wespazyjana konsulem i rządcą Brytanii, (w 77 roku), wzmocnił tam i rozszerzył panowanie rzymskie aż do granic górnej Kaledonji (Szkocyi), którą podbić zamierzał. Podejrzliwy Domicyjan, następca Wespazyjana, odwołał Agrykolę do Rzymu, gdzie umarł wkrótce po powrocie w 93 roku. Życie jego opisał Tacyt.
Agrykola (Rudolf), a właściwie Rudolf Huysmann, od swojej ojczyzny zwany także Frisino, albo Rudolf Grönningen, urodził się w Balio pod Gronningen 1443 roku, a umarł 1485 roku. Początkowo uczył się w kraju; był uczniem Tomasza a Kempis, następnie udał się do Paryża, a ztąd do Włoch, gdzie pod najznakomitszemi kształcił się mistrzami. Z uczącego się, wkrótce został uczącym i pierwszym był z Niemców, którzy w publicznych mowach i odczytach nie-tylko wielką nauką, lecz doborem wysłowienia i czystością wymowy, powszechny podziw wzbudzili między Włochami. Agrykola zasłynął także jako niepospolitych zdolności muzyk; pieśni jego chętnie słuchano i po całych Włoszech śpiewano. Wróciwszy do kraju, starał się przy pomocy uczonych swych przyjaciół, a dawnych kolegów, mianowicie Rudolfa Lange i Alexandra Hegiusa, o podnie-
