ś. Ludwik wypłynął ztąd dwukrotnie (1248 i 1270 r.) na wyprawę krzyżową do Palestyny, co dowodzi że morze od tego czasu znacznie się cofnęło.
Aiguillon, tytuł książęcy, pochodzący od zamku i miasta tegoż nazwiska w departamencie Lot-et-Garonne. W r. 1638, kardynał de Richelieu kupił tę posiadłość dla swej siostrzenicy, Maryi Magdaleny de Vignerod, która przekazała ją testamentem siostrze swej Teressie. Po niej Aiguillon dostało się synowi jej Arnaud-Yignerod Duplessis Richelieu. — Syn tego ostatniego, książę Aiguillon, był deputowanym od szlachty francuzkiej na sejmie 1789, na którym oświadczył się stanowczo za mieszczaństwem i zrzekł się wszelkich przywilejów. W r. 1792 Aiguillon zmuszonym był wydalić się z Francyi i umarł na wygnaniu w 1800 roku w Hamburgu.
Aikin (Jan), literat angielski (ur. 1747, um. 1822), był początkowo lekarzem w Yarmouth, lecz gdy dla liberalnego sposobu myślenia (sprzyjał bowiem zasadom rewolucyi francuzkiej) wielu narobił sobie nieprzyjaciół, w r. 1792 przeniósł się do Londynu i całkowicie oddał się piśmiennictwu. Znakomitsze jego dzieła są: Universal Biography (10 tomów 1799—1815), History of the reign of George III, i mnóstwo innych prac literackich, które po kilkakrotnie wydawano i na obce języki tłumaczono. — Córka jego Aikin (Lucy), która wydała bardzo ciekawe pamiętniki dworu królowej Elżbiety, napisała bijografiję swego ojca.
Ailant (Ailantus). Rodzaj roślin utworzony przez Desfontaina, należy do rodziny Sumakowatych (Terebinthaceae). Cechy jego są: kwiaty rozdzielnopłciowe, kielich pięciozębny; korona pięciopłatkowa; pręcików 10; guzików owocowych dwa do pięciu, z wewnętrznego ich boku wyrasta tyleż szyjek na wierzchołku wydętych. Owoce są 2 lub 5 skrzydlaki nieotwierające się, podługowate, ostro-kończyste z dwóch stron, jednokomórkowe i jednoziarnowe. W ogrodach utrzymuje się Ailantus glandulosa (Desf), drzewo piękne, wyniosłe, ma liście pierzaste i kwiaty w piękne wiechy ułożone. S. P.
Ailhaud (Jan), urodzony 1674, umarł 1756 roku, słynny szarlatan wieku zeszłego. Dorobił się znakomitego majątku sprzedażą leku na wszystkie choroby, znanego pod nazwiskiem proszku Ailhaud'a. W roku 1738 wydał dzieło pod tytułem: Traite de forigine des maladies et des effets de la poudre purgative, które przełożono na język polski pod napisem: Medicina uninersalis, to jest lekarstwo powszechne na wszelkie choroby, czyli traktacik o źródle chorób, a używaniu proszku ścierającego, w Warszawie, u Grolla 1778 roku. — Syn jego Ailhaud (Jan Kasper), wydał o wynalazku ojca swego dzieło w pięciu tomach, pod tytułem: Medecine universelle. Carpentras, 1760—64.
Ailly (Piotr d‘), czyli Petrus ab Alliaco, urodzony 1350 roku w Compiegne sur 1'Oise, z ubogich rodziców. Ucząc się, zmuszony był, dla wyżywienia się, posługiwać odźwiernemu. Otrzymał stopień doktora w Sorbonnie 1380 r., w cztery lata później był professorem i przełożonym kollegijum Nawarry w Paryżu, gdzie Gerson i Mikołaj de Clemangis znajdowali się w liczbie jego uczniów. W r. 1389 został kanclerzem uniwersytetu paryzkiego; spowiednikiem i jałmużnikiem króla Karola VI. Podczas schizmy zachodniej wziął stronę Piotra de Lunę (Benedykta XIII) i wyjednał uznanie go papieżem we Francyi. W r. 1395 otrzymał biskupstwo Puy; a w następnym biskupstwo Cambrai, dokąd się udał przekazawszy urząd kanclerza Gersonowi. Nalegał na zwołanie soboru powszechnego, celem położenia końca opłakanemu rozdwojeniu Kościoła; był głównym promotorem, oraz najczynniejszym członkiem soboru w Pizie 1409 roku. We dwa lata później Jan XXII dał mu kapelusz kardynalski i mianował legatem swoim w Niemczech (1413 roku). Ailly znajdował się na soborze Konstancyjeńskim, gdzie występo-
