w wodzie i alkoholu. W tej samej roślinie, jak również w ostróżce (Delphinium consolida) i wielu innych znajduje się kwas, zwany akonitowym. T. C.
Akontyzm czyli Akontyzys, ćwiczenie gimnastyczne u starożytnych Greków, przy którem z wolnej ręki, bez rzemienia, łuku i t. d. rzucali pociskami do celu, głównie jeszcze na to zwracając uwagę, żeby nogą nie ruszyć się z zajętego stanowiska.
Akr (acre) miara angielska kwadratowa do mierzenia powierzchni; zawiera w sobie 4 roods a 160 rods, równa się 40,4671 ara, 1 desiatyna równa się 2,7 akra, a 1 mórg polski 1,38 akra. Czyli 1 akr. — 0,37 desiatyny a 0,722 morga.
Akra, (ob. Acre).— Akra, mały kraik murzyński na wybrzeżu Złotém w Gwinei, z rządem republikańskim. Ważne tu są kopalnie soli; Anglicy i Hollendrzy nad brzegami posiadają małe warownie.
Akrabatana, obwód w Idumei, zapewne tak nazwany od sąsiedniej góry Akrabbim; Judasz Machabeusz uderzył na jego mieszkańców i wielką klęskę im zadał (I Machab., 5, 3). — Tak się nazywał też obwód w Palestynie środkowej, mianowany przez Józefa Żydowina toparchiją.
Akrabbim, góra Skorpijonów czyli Niedźwiadków, na południowej granicy Palestyny (IV Mojż., 34, 4; Jozue, 14, 3; Sędziów, 1, 36). Dziś jeszcze w tych stronach znajduje się mnóstwo niedźwiadków wielkości nadzwyczajnej, których podróżni a zwłaszcza Beduini arabscy, z trzodami swemi, bardzo się wystrzegają.
Akroamatyczny (z greckiego: akroastai, słuchać), to co może być słyszanem; ztąd wykład akroamatyczny jest taki, przy którym uczący ciągle mówi, a uczeń tylko słucha, jak to zwykle ma miejsce w uniwersytetach i innych wyższych zakładach naukowych.
Akrobata (z greckiego: akros, szczyt i batein, chodzić, chodzić na palcach), skoczek na linie, popisujący się za pieniądze i zwykle oprócz tej sztuki głównej pokazujący jeszcze różne inne łamane, tak zwane gimnastyczne i ekwilibrystyczne.
Akrocearauniskie góry, bardzo długie pasmo gór, rozciągające się wzdłuż Epiru i Chaonii aż do krainy Molossów. Strabon, Pomponijusz Mela i Pauzanijasz zowią je górami Cerauniskiemi. Według tego ostatniego, Lokryjczycy, po rozproszeniu flotty greckiej z pod Troi przybywszy nad rzekę Boagrios, założyli tamże miasto Thronium, a Abantowie z Eubei krainę całą nazwali Abantydą; sama zaś nazwa tego pasma gór wskazuje, że wierzchołki jego ulegały częstokroć uderzeniom piorunów (po grecku: akros, wierzchołek, keraunos, piorun).
Akrokorynt, (ob. Korynt).
Akroleina i kwas akrylowy, prawie wszystkie tłuszcze w temperaturze 3001 przechodzącej, okazują zjawiska silnego wrzenia, t. j. kłębią się i przewracają niekiedy tak gwałtownie, że łatwo wykipieć mogą. To jednak zjawisko wrzenia nie jest jakby się zdawało, prostą zamianą tłuszczu na parę; lecz pochodzi z początku od wywiązywania się pary wodnej; a później gdy temperatura po odejściu wody wyżej się podnosi, od produktów lotnych powstających z rozkładającego się tłuszczu jak np. kwasu węglowego, rozmaitych gazów palnych, zamienionych w parę kwasów tłuszczowych i t. p. a między innemi i akroleiny; której para ma zapach nadzwyczaj nieprzyjemny, i bardzo silnie gryząco działa na oczy i błony szluzowe nosa. Przy rozkładzie tłuszczów akroleina tworzy się z gliceryny, dla tego tłustości, nie zawierające tej ostatniej, tak przykrego zapachu nie wywiązują. Przykry zapach powstający przy gaszeniu świecy łojowej pochodzi od akroleiny; gdy tymczasem dobre świece stearynowe, wyrobione z czystego kwasu stearowego, nie zawierając gliceryny, zapachu takiego nie wydają. Najłatwiej otrzymać akroleinę przez destyllacyją gliceryny (ob.) z bezwodnym kwasem
