fosfornym. Jestto ciecz bezbarwna palącego smaku, a pary jej silnie pobudzają oczy do łez; wrze w +52°C, pali się jasnym płomieniem. W powietrzu pochłaniając tlen przechodzi w kwas akrylowy, który jest cieczą przyjemnie kwaśną, zapachu ocet przypominającego. To zachowanie się tudzież przemiana akroleiny nawet w naczyniach zamkniętych, w pewien rodzaj żywicy, czyni ją podobną do aldehydów, (ob.), i dla tego też niektórzy chemicy uważają ją jako aldehyd akrylowy (ald. ksu akrylowego C6 H4 O2). Empiryczny skład akroleiny jest C6 H4 O2, odpowiada zatém aldehydom; racyjonalną zaś jej formułę różnie podają stosownie do tego, czy przyjmują wodnik tlenu nie zawierający: akryl, lub też tlenowy: akroksyl. T. C.
Akrolit (z greckiego: akron, koniec i litos, kamień), tak nazywano rodzaj statuy drewnianych lub bronzowych, których tylko nogi i ręce były z kamienia. Najsławniejszym w starożytności akrolitem był posąg postawiony przez króla Mauzola na szczycie świątyni Marsa w Halikarnasie.
Akromonogrammatyczny poemat, w którym każdy wiersz zaczyna się od litery kończącej wiersz poprzedni.
Akroniczne albo Achroniczne punkta, nazywają się w astronomii punkta przestrzeni świata przeciwstojące jakiej gwiaździe, a właściwie słońcu.
Akronyktyczny albo Achronyktyczny, nazywa się wschód gwiazdy przypadający w chwili zachodu słońca.
Akropolis (z greckiego akros, wysoki i polis, miasto), a zatem miasto na górze, zamek, warownia, cytadella. W Grecyi starożytnej i w Azyi mniejszej prawie wszystkie znaczniejsze miasta miewały swoje Akropolije, panujące nad całą okolicą i mniej więcej silnie obwarowane, które w czasach wojennych służyły za punkt obrony, a razem za miejsce schronienia dla starców, niewiast i dzieci. Najsławniejsze z nich były: Akropolis w Argos, znana pod imieniem Laryssy, w Messenie Itonee. w Tebach Kadmea, w Koryncie Akro-Korynt i w Atenach, ze wszystkich najcelniejsza i największa, znana wprost tylko pod imieniem Akropolis.
Akropolita (Jerzy), wielki logoteta, czyli pierwszy minister cesarza byzantyńskiego, ur. 1220 r. w Konstantynopolu, w młodym jeszcze wieku dostał się na dwór cesarza Teodora Laskarysa, który stolicę swoją przeniósł był do Nicei. Następca Teodora, Jan Dykas, wyniósł go na godność wielkiego logoteta; zarazem powierzył wychowanie swego syna Teodora, za panowania którego wzięty w niewolę przez Michała Anioła, księcia Łaryssy, (1255) odzyskał wolność dopiero pod Michałem Paleologiem. Ten ostatni r. 1260 poruczył mu poselstwo do Konstantyna, księcia bułgarskiego, później, po odebraniu fcacinnikom Konstantynopola, mianował go retorem kościoła i r. 1274 wysłał go na sobór Ługduński, gdzie Akropolita w imieniu swego monarchy przystąpił uroczystą przysięgą do unii z kościołem rzymskim. Um. 1282 roku; zostawił trzy dzieła historyczne, z których najważniejsze obejmuje dzieje państwa wschodniego, od zdobycia Byzancyjum przez Łacinników, aż do odzyskania tej stolicy (1204—1261). —Akropolita (Konstanty), syn poprzedzającego i następca jego w urzędzie logotety, popadł w niełaskę u cesarza Paleologa z powodu oporu, jaki stawiał połączeniu kościoła greckiego z rzymskim; za cesarza Andronika jednak przywrócony został do dawnych godności. Jest autorem opisów życia Świętych, które zamieszczono w zbiorze Bollandystów.
Akrostychon (z greckiego: akron szczyt, brzeg i stichos, porządek, wiersz); jest to poemacik, którego pojedyncze wiersze zaczynają się od liter składających zwykle imię własne, niekiedy nawet całe zdanie. Oto przykład:
