Wojniewicz, Józef Buczyński, Mikołaj Mianowski, Jan Andrzej Lobenwein, Józef Teofil Kwaśniewski. Wilhelm Wahlhurg, Jan Mile, Jan Karol Weiss, Andrzej Janikowski, Lucyjan Walicki, J. Felix Trojański, Hip. Zyg. Terlecki, Ignacy Lebel, Ludwik Siewruk, Jan Aloizy Wicherkiewicz, Julijan Chełmicki, Ignacy Fijałkowski, Kościakiewicz, Ludwik Grabowski, Adam Bog. Helbich, Julijan Moszyński, Franciszek Orłowski, Ludwik Darewski-Weryha, Jan Minkiewicz, Jakób Frej, Konitz, Karpowicz, Ludwik Neugebauer, Lud. Natanson, Walenty Olbratowicz, Leon Chodakowski. Nakoniec przepisy wydane przez Radę Lekarską Królestwa Polskiego dopełniły wszystkiego, co posłużyć może do położenia tamy nadużyciom w praktyce akuszeryi, przepisy te obejmują: Instrukcyję dla akuszerek praktykujących i Instrukcyję dla akuszera miejskiego, wydane 1838 r., tudzież Przepisy dla lekarzy i akuszeróm 1839 r.
Akutan, jedna z wysp Aleutskich (z gromady Lisich), zasługuje na uwagę z powodu wulkanu, niekiedy wypuszczającego dym, oraz dla gorących źródeł. Z krateru wulkanu Aleuci dobywają niemało siarki. Na Akutanie płodzą się szare lisy i inne wspólne wyspom Aleutskim zwierzęta, oprócz bobrów.
Akutne (ostre) choroby (z łacińskiego acutus, ostry), są to choroby gorączkowe prędko przebiegające, to jest najpóźniej w dniach 40 kończące się, po za ten dzień zaś przeciągające, nazywają się chroniczne. Nazwa szkolna nie mająca znaczenia istotnego w praktyce, bo np. zimnica, jako choroba ostra i po 40 dniach nie przestaje być takąż, gdy cierpienie gruźlicowe płuc (suchotne), lubo chroniczne, przed 40 dniami może się ukończyć. Xaw. R.
Akwamaryn. Odmiana szmaragdu, koloru niebieskawo-zielonego, podobnego do wody morskiej, skąd nazwa minerału tego pochodzi. Krystalizuje w słup sześciokątny prosty; łupie się łatwo równolegle do osi głównej. Rzadko ma kryształy pojedyncze, zwykle przedstawia podłużne zrośnięcie wielu kryształów z sobą. Twardość = 7,5 do 8. Rysuje kwarc. C. g. = 2,678. Nie topi się nawet w bardzo wysokiej temperaturze, pod dmuchawką bieleje. Jest to podwójny krzemian glinki i glucyny. Wzoru: Al2O3 SiO3 + Gl2O3 SiO3. Znajduje się prawie wszędzie w pokładach granitowych i wapieniach zbitych, w Limoges, w Saltzburgu, w Irlandyi, Stanach Zjednoczonych, w Finbo w Szwecyi. Najpiękniejsze zaś Akwamaryny znajdują się w Brezylii, Syberyi i Indyjach Wschodnich. W Syberyi znajduje się w wielu miejscowościach: w okolicach wsi Murżińskiej i Szajtanki, niedaleko Jekaterynburga, w Miasku na Uralu, w Ałtaju, a najwięcej w górze Adun-Czylon i dolinie Urułunga w okręgu Nerczyńskim, zkąd przepyszne kryształy rossyjskich akwamarynów pochodzą. Przezroczysty szlifuje się i używa jako kamień drogi. K. J.
Akwarella (z włoskiego: acquerello), znaczy obraz malowany farbami wodnemi, który najprzód albo rysuje się sepiją, tuszem i t. d., a potém pokrywa przezroczystemi farbami, jak to się dzieje najczęściej przy portretach, albo też cieniuje się bez owego podtuszowania łamanemi farbami na transparencie. Do akwarelli używa się zwykle farb roślinnych, chociaż pożytecznemi są również, bo więcej pokrywającemi, niektóre farby mineralne, takie zwłaszcza, które tarciem i szlamowaniem zbliżyć można do zalet farb roślinnych. Zwykłym ich łącznikiem bywa gumma arabska. Jeżeli obrazy wykonywają się w bardzo małych rozmiarach, na pargaminie, papierze klejonym lub kości słoniowej, wówczas nazywają się miniaturami (ob.). Ten ostatni rodzaj malarstwa znany jest już od bardzo dawna, akwarelle zaś właściwe sięgają dopiero początków XIX wieku, gdzie pierwsze artystyczne z niemi próby odbywać zaczęto w Anglii. Wzięty one zapewne swój początek w staranniejszém illuminowaniu rycin; pierwszy Turner nadał im swobodniejsze
